Hup Bitcoin #20: Simon Lelieveldt over ‘cryptowet’ en bitcoin als publiek goed
Deze week heeft de Eerste Kamer ingestemd met de wijziging van de vierde anti-witwasrichtlijn, voor het gemak 'cryptowet' genoemd. Wat betekent deze nieuwe wet voor Nederlandse bitcoin - en cryptobedrijven? En wat betekent het voor jou als bitcoin bezitter?
In deze nieuwe Hup Bitcoin aflevering praten we met Simon Lelieveldt, een specialist op het gebied van bancaire regelgeving.
Lelieveldt is door de wol geverfd in de bancaire sector en heeft de totstandkoming van deze wet zeer kritisch becommentarieerd op zijn Twitter-kanaal. In het verleden was hij werkzaam bij o.a. de Postbank, de Nederlandsche Bank én de Nederlandse Vereniging van Banken.
Direct luisteren naar Hup Bitcoin?
Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt door twee Nederlandse brokers: Bitcoin Meester en SATOS.
Interview Simon Lelieveldt
Hoe zou je bitcoin willen omschrijven?
'Het hokje van werkelijk peer-to-peer elektronisch geld bleef héél lang leeg, totdat bitcoin in 2009 ontstond. Voor het eerst is er sprake van een wereldwijd omspannend netwerk, dat zeer breed inzetbaar is. Van betaalmiddel tot aan oppotmiddel (store of value).
Bitcoin zie ik ook als verzekeringspremie, zeer bruikbaar voor inwoners wiens vrijheid is ingeperkt door corrupte regeringen.
Maar of het kan dienen als alternatief voor het monetaire stelsel, daar heb ik mijn twijfels bij. Want betaaltechnisch is er een lastig punt. Om te beginnen vanwege het aantal beperkte eenheden (21 miljoen bitcoin, elk 100 miljoen satoshi's, red.).
Ik vind dat een betaalmiddel moet kunnen meegroeien met de omvang van de economie en die mogelijkheid zie ik bij bitcoin niet. Zit daar namelijk een beperking in, dan leidt tot instabiliteit van het economische systeem.
Maar, het is véél te beperkt om bitcoin alléén te associëren met witwassen en criminaliteit. Bitcoin is een publiek robuust infrastructureel werk, nationaal vergelijkbaar met onze dijken en gasleidingen.
En die waarde publieke waarde wordt niet compleet gedekt door de bitcoin prijs op de beurzen'.
Wat was je reactie toen de Eerste Kamer de 'cryptowet' aannam?
'Het is positief dat minister Hoekstra van Financiën tijdens het debat in de Eerste Kamer expliciet afstand deed van de excessieve toezichtkosten van 1,7 miljoen euro per jaar. Terwijl in de begroting van de DNB voor 2020 wél dat bedrag staat en de parlementsleden daar vragen over hadden.
Dat oude bedrag hield in dat elke aanbieder van cryptovaluta of een wallet circa 34.000 euro per jaar aan toezicht moet betalen onder de Wft.
Bovendien, nog belangrijker, is er sprake van een registratie in plaats van een vergunning. In het proces gedurende 2019 leek Hoekstra en de DNB af te stevenen op een vergunningsregime. Dat leidde tot veel pijn in de cryptosector en we hebben, mezelf incluis, daar veel lawaai over gemaakt.
Kortom, Nederland de Europese richtlijn én het advies van de Raad van State naar de letter en dat is registratie en geen licentie met bijbehorend kostbaar toezicht'.
Hoe hard zijn de woorden van een minister in een debat van de Eerste Kamer te interpreteren?
'De antwoorden van Hoekstra in de Eerste Kamer waren niet vaag, maar zonneklaar en expliciet. Bovendien zijn deze antwoorden ook juridisch van belang. Ze kunnen hierna niet de wet in de praktijk anders laten uitpakken zoals die bedoeld is. Ik heb het proces eerder een democratisch dieptepunt genoemd, maar ik moet Hoekstra meegeven dat hij dit goed gedaan heeft'.
Conclusie: cryptobedrijven in Nederland betalen registratiekosten en lagere toezichtskosten?
'Het ziet er naar uit dat de toezichtkosten inderdaad een stuk lager uitvallen. De verwachte registratiekosten zijn éénmalig 5.000 euro met géén doorlopende toezichtkosten op basis van de Wft.
Wat je wél krijgt, is toezicht op grond van de Wwft. Die begrotingspost is ook na te gaan in de begroting van de DNB.
Voor 75 leasemaatschappijen en 6 creditcardmaatschappijen rekent de DNB nu 200.000 euro aan Wwft-toezicht.
Voeg je daar 30 cryptobedrijven aan toe, dan wordt het totaal - voor het gemak 400.000 euro per jaar. Dan zit je op circa 4.000 euro tot 5.000 euro aan terugkerende kosten per jaar'.
Wanneer denk je dat de wet in werking treedt?
'Ik verwacht dat deze binnen 5 tot 10 werkdagen in werking treedt. Bestaande aanbieders moeten zo snel mogelijk een concept aanvraag indienen bij de DNB.
Alleen dan komt namelijk een partij in aanmerking voor de overgangsregeling van zes maanden. Zodra de wet in werking is getreden, moet de aanvrager ook zijn aanvraag definitief maken'.
Een opluchting voor de sector?
'Eerst zien en dan geloven, maar de antwoorden in het debat waren duidelijk en expliciet. Blijft wel de vraag hoe deze nieuwe spelregels gaan uitpakken.
Een lastige bepaling in de wet is dat een bedrijf een compliance functie in huis moet hebben. Ik ben er zelf één, en je moet wel een héél goede business hebben, wil je er een kunnen inhuren. Daar moet je niet te lichtzinnig over denken.
Dus ja, de 'overkill' van excessieve toezichtkosten in combinatie met Wft-toezicht is eruit gehaald. Maar dat betekent niet dat er niets te doen is.
Want ook in die basislaag van verplichtingen staan bepalingen waarvan partijen kunnen concluderen: dan stop ik ermee. Maar ik kan dat niet helemaal beoordelen hoe dat in de markt gaat uitpakken'.
De cryptowet heeft ook gevolgen voor privacy. Kan een (buitenlandse) inlichtingendienst in Nederland krijgen in je bitcoin bezit?
'De structuur is als volgt. Een dienst moet een opsporingsreden hebben. Ze dienen zich te melden bij het ministerie van Justitie of het onderdeel Financial Intelligence Unit. De FIU heeft zelf ook toegang tot een database van ongebruikelijke transacties en zo wordt er (ook historisch) onderzoek gedaan.
Ter informatie: elke transactie boven de €15.000 per transactie komt in die database. Brokers/exchanges hebben een signaalfunctie en zijn nu per wet verplicht deze te melden. Het hele proces is wel juridische afgehecht, maar feitelijk is er nu een vangnet van je transacties.
Ik moet wel zeggen. De realiteit is dat je wel een zware crimineel moet zijn wil je onderdeel zijn van een dergelijk onderzoek'.
In de bitcoin wereld is er ook sprake van het anonimiseren van je BTC.
'Er is sprake van een grensvlak tussen privé en zakelijk. En je mag een beetje bitcoin voor je buurvrouw omzetten in euro via je account en dat is dan okay. Maar zodra je geld vraagt voor deze diensten en het heeft een structureel bedrijfskarakter, dan dien je je te registreren bij de DNB.
Kortom, er blijft wel een peer-to-peer ruimte denkbaar ondanks deze cryptowet. Waarbij een onderlaag van bitcoin transacties blijft bestaan, omdat het nergens een bedrijfskarakter krijgt.
Wel kan het zijn dat aanbieders méér verzoeken krijgen en dat jij als gebruiker misschien ook meer vragen moet beantwoorden'.
Youtube
Anchor
Meepraten? Kom gezellig langs op in onze Telegram-groep. Join het nieuwskanaal om ieder nieuwtje automatisch in je Telegram feed te krijgen.
