
Het organiseren van de Tweede Kamerverkiezingen op 29 oktober 2025 kost gemeenten naar schatting 105 miljoen euro. Dat blijkt uit nieuwe cijfers van de VNG. De grootste uitgavenposten zijn personeel, stemlocaties en drukwerk. Tegelijk groeit de roep om digitale innovatie, transparantie en nieuwe technologie zoals blockchain.
Personeel en voorbereiding zijn duurst
De grootste kostenpost zit in de inzet van personeel: gemeentelijke ambtenaren, vrijwilligers en stemmentellers. Samen zijn zij goed voor ruim 38% van het budget: zo’n 39,8 miljoen euro. Daar komen de kosten voor voorbereiding, voorlichting, en het organiseren van stemlocaties nog bij.
Stemlocaties zelf nemen nog eens 23 miljoen euro in beslag. Nederland telt per verkiezing zo’n 9.000 stembureaus. Het huren, opzetten en afbreken van deze locaties kost gemiddeld 1,70 euro per stemgerechtigde. Vrijwilligers krijgen ook een vergoeding. In totaal besteden gemeenten daar gemiddeld 17,8 miljoen euro aan, 16% van het budget.
105 miljoen voor nieuwe verkiezingen?? Daarvoor kun je iedere Nederlander 100.000 euro geven en hou je nog geld over. Bizar.
— Chris Klomp (@chrisklomp) June 6, 2025
Drukwerk en ICT blijven noodzakelijke posten
De stempassen, kandidatenlijsten en overige post zorgen voor 16,7 miljoen euro aan extra kosten. Ook ICT-middelen en het opleiden van vrijwilligers vergen budget. Denk aan stemapps, beveiligde laptops en e-learningmodules. In totaal gaat daar 7,3 miljoen euro naartoe.

Wil jij weten welke crypto nu goed is om te kopen? Lees onze handige gids!
Kans voor digitalisering groeit
De roep om digitalisering klinkt steeds luider. Volgens experts biedt het stemmen via een app of digitale identificatie nieuwe mogelijkheden om kosten te besparen en de opkomst te verhogen. Tegelijk blijft er scepsis over de veiligheid en transparantie van zulke systemen.
Toch groeit het vertrouwen in technologische oplossingen. Gemeenten experimenteren al met veilige digitale communicatie, en een blockchain-stempilot voor de toekomst wordt door sommigen als haalbaar scenario gezien.
Meer toezicht, meer transparantie?
Naast digitalisering is er ook aandacht voor toezicht. Hoe wordt het geld besteed? Hoe transparant is het stemproces?
Organisaties als Open State Foundation pleiten al jaren voor meer open data rond verkiezingen, inclusief realtime rapportages van opkomst en stemverdeling.
Hoewel stemmen met pen en papier voorlopig blijft, is de Kamerverkiezing van 2025 een moment van reflectie. Met stijgende kosten en toenemende technologische mogelijkheden is het tijd voor een bredere discussie over hoe verkiezingen in Nederland er in de toekomst uit moeten zien.
Best wallet - betrouwbare en anonieme wallet
- Meer dan 60 chains beschikbaar voor alle crypto
- Vroege toegang tot nieuwe projecten
- Hoge staking belongingen
- Lage transactiekosten
