Bitcoin futures, wat zijn deze financiële producten?
Bitcoin 101 – Bitcoin futures bestaan op de markt sinds december 2017. De komst van futures gaf de asset bitcoin vooral in de financiële wereld meer legitimiteit. Sterker nog: handelaren konden de asset nu ook ‘shorten’.
Wat is een bitcoin future?
Een future is een contract waarmee je het recht krijgt om een onderliggende asset, bitcoin in dit geval, op een specifieke datum tegen een specifieke prijs te (ver) kopen.
De hamvraag: gaat de prijs stijgen of dalen vóórdat het contract afloopt? Dat is het spel en de ‘gok’ van professionele handelaren.
Het was CBOE die in december 2017 als eerste partij bitcoin futures introduceerde. Enkele weken later volgde CME. Futures zijn een bekend product en bestaan al sinds 1972. Er zijn o.a. futures in forex, aandelen, olie en goud.
Historisch gezien zijn de eerste ‘futures’ ontstaan in de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden. Tijdens de tulpenmanie rond 1636-1637 beloofden handelaren tulpenbollen die nog niemand had gezien.
Kopers kregen een bewijs voor levering in de toekomst, een vorm van een eerste future. Deze praktijken herhaalden zich later bij de Japanse Dojima Rice Exchange uit 1710.
Jezelf wapenen tegen (toekomstige) prijsfluctuaties (lees: daling) of speculeren op een (hogere) prijs is dus van alle tijden.
Beurzen met bitcoin futures: CME & Bakkt (en eerder CBOE)
Een partij sluit een bitcoin future af op een beurs. Dat kan direct op een beurs zoals CME of Bakkt of via een tussenpersoon, gespecialiseerde futures brokers.
De voornaamste spelers in de gereguleerde (Amerikaanse) markt zijn CME en Bakkt (sinds september 2019). CBOE gooide begin 2019 de knuppel in het hoenderhok vanwege “gebrek aan interesse”.
De beurzen zijn diep geworteld in de traditionele financiële wereld, een contrast met de pure cryptospelers zoals Binance en BitMEX (die we in een andere Bitcoin 101 bespreken, red.).
Maar handel gaat ook om vertrouwen: vandaar dat gevestigde partijen liever zaken doen met een gevestigde naam. Een Amerikaans hedgefonds ‘begrijpt’ én vertrouwt simpelweg het proces en de prijsvorming bij een Binance of OKEx niet.
De doelgroepen
De doelgroepen voor bitcoin futures zijn in te delen in investeerders en speculanten. Investeerders zijn doorgaans op zoek naar een ‘hedge’ positie om (toekomstige) risico’s af te dekken. Ze willen kortom de schade beperken.
Speculanten willen door middel van futures op de korte termijn geld verdienen door te speculeren op een (hogere) prijs. Beiden groepen raken de ‘echte’ bitcoin nooit aan. Zoals gezegd: een future is een derivaat, een afgeleide van het echte product.
Een voorbeeld van een investeerder kan een miner zijn. Deze krijgt nu 12,5 bitcoin (BTC) per gevonden block. En daarmee heeft een miner automatisch ‘exposure’ op de spotmarkt. De bitcoin prijs is per definitie volatiel.
Maar stel dat een miner (met een grote hoeveelheid BTC in beheer) verwacht dat de prijs op de spotmarkt daalt, dan kan hij een future kopen om zijn risico in te dammen.
Dus hij koopt een contract voor $6.000 per bitcoin, terwijl de prijs op de spotmarkten naar $5.000 dipt. Daarmee heeft hij grotere schade voorkomen via het future contract.
Een speculant kan denken: door de halving gaat de prijs op de spotmarkt stijgen en met een future kan ik speculeren op een hogere prijs. Daarvoor moet hij iemand vinden dat hij – op een future beurs – een contract wil verkopen voor bijvoorbeeld $15.000 per bitcoin.
Ter verduidelijking: voor een future zijn er twee partijen nodig, een koper en een verkoper. Daarom zijn beiden altijd op zoek naar liquide markten, waar genoeg kopers en verkopers te vinden zijn.
Want speculanten zijn doorgaans eerder geneigd om de contracten van de hand te doen vóórdat ze aflopen (dat kan). Terwijl iemand met een ‘hedge’ positie juist aan zijn contract wilt vasthouden voor de lange termijn (drie maanden in het geval bij CME, red.)
Typen futures
Laten we een aantal details van een contract verder uitdiepen. Op het gebied van bitcoin zijn er momenteel twee soorten futures.
Er bestaan twee soorten futures:
Cash-settled futures: Cash settled betekent dat de houder krijgt uitgekeerd in Amerikaanse dollars nadat het contract is gesloten. Contracten kunnen dus sluiten vóórdat het contract formeel afloopt.
Bitcoin-settled futures: de houders ervan krijgen in BTC uitgekeerd zodra een contract sluit. Dat wil zeggen: hij krijgt een bepaalde hoeveelheid BTC op zijn (broker) account gestort. Bakkt is de enige die dit type op dit moment aanbiedt (op de gereguleerde markt).
Contractdetails
Als we de contracten bij CME als uitgangspunt nemen: één contract voor 5 bitcoin.
De prijs in het futures contract is gebaseerd op de CME CF Bitcoin Reference Rate (BRR). De BRR is een prijsindex dat afgeleid is van de prijzen op een aantal spotmarkten. Op dit moment zijn dat – in het geval voor CME – Coinbase, Gemini, Bitstamp, itBit en Kraken.
De handelsuren liggen anders dan op de 24/7 cryptomarkt. Bij CME liggen de handelsuren tussen zondag 17 uur en vrijdag 16 uur Central Time (Amerikaanse tijd, de Nederlandse tijd loopt 7 uur vóór daarop).
De looptijd van het contract is drie maanden. Afhankelijk van de vraag komen we contracten bij op een beurs. Elke maanden lopen er contracten af (van 3 maanden ervoor), en worden er nieuwe gecreëerd.
Rekenvoorbeeld van een bitcoin future
De beurzen zijn specifiek bedoeld voor professionele handelaren, ook gezien de eisen die men stelt aan de handel.
Dus één bitcoin future contract staat voor 5 BTC, omgerekend circa $35.000 tegen de huidige spotprijs (19 april 2020, red.). Dat betekent dat een handelaar ca. $13.000 op zijn account moet hebben om één future te kopen.
De minimale inleg is $50.000. Je hebt daarvoor een account nodig bij CME of bij een tussenpersoon, een broker, om op een exchange een future te (ver) kopen.
Omdat handelaren niet het risico willen lopen dat de tegenpartij wegloopt zodra de prijs tegen zijn speculatie ingaat, wordt er een beetje zekerheid ingebouwd. Beide partijen storten een marge (margin) van het contract bij een vertrouwde derde partij (exchange).
Deze zogenaamde maintenance margin is bij CME bijvoorbeeld 37%. Hoe risicovoller het onderliggende product, hoe hoger de margin, de inleg.
Marktvolume van bitcoin futures
Het volume ligt logischerwijs lager dan op de spotmarkten. En ook de derivatenhandel bij pure cryptospelers is populairder dan bij CME en Bakkt. Niettemin geeft het volume op deze beurzen een indicatie hoe actief institutioneel geld is met bitcoin futures. Dat zijn dus voornamelijk (crypto) fondsen, family offices en miners die (via brokers) actief zijn met futures.
Marktonderzoeker Skew Markets meldde eerder deze maand dat het aantal openstaande contracten weer toeneemt. Dat is een signaal dat de handelsactiviteit weer toeneemt.
Bitcoin futures open interest is timidly rebounding one month after the historic 40% one day sell-off pic.twitter.com/rMXs75Nves
— skew (@skewdotcom) April 13, 2020
Na een daling in volume, nam begin april het volume op de beurzen van CME en Bakkt weer toe, zo meldt marktonderzoeker Skew.
CME & Bakkt both with strong showings yesterday, largest volume since Mar 16th. pic.twitter.com/flQLsAqQNM
— skew (@skewdotcom) April 3, 2020
Cryptospelers
In de bovenstaande Bitcoin 101 ligt de focus op de gereguleerde markt.
In een volgend deel ligt het zwaartepunt op semi-gereguleerde beurzen die ook futures en margin trading aanbieden. Denk aan beurzen zoals Kraken, BitMEX en Binance, de pure cryptospelers.
