Bitcoin en de Oostenrijkse School: Economische match made in Wenen?
|
Als je eenmaal je eerste beetje bitcoin hebt gekocht en in de spreekwoordelijke rabbit hole bent gevallen, dan is het onvermijdelijk dat je op termijn de Oostenrijkse school tegenkomt. Deze economische stroming stamt uit de late 19e en vroege 20e eeuw en vond haar oorsprong in de Oostenrijkse hoofdstad Wenen, vandaar die naam.
Waarom resoneert deze economische stroming zo met bitcoiners? En in hoeverre verschilt de Oostenrijkse school van het Keynesiaanse economische gedachtegoed dat zo bepalend is geweest voor de vorming van ons huidige financiële systeem? Dit en meer gaan we de komende periode voor jullie uitzoeken en verpakken in een serie van artikelen over dit fascinerende onderwerp.
In het eerste artikel van deze serie gaan we de Oostenrijkse school tegenover de Keynesiaanse school zetten en de belangrijkste verschillen tussen de twee economische stromingen bespreken. Na het lezen van dit artikel zal je beter begrijpen waarom Oostenrijkers zich over het algemeen goed kunnen vinden in de onderliggende gedachten van bitcoin.
Economische stromingen
Het verschil tussen deze twee economische stromingen is het beste uit te leggen aan de hand van een (waargebeurd) verhaal. In grote delen van de Verenigde Staten zijn bosbranden een grote bron van zorgen. Natuurgebieden gingen ten onder en houtverwerkingsbedrijven hadden zwaar te lijden onder de bosbranden.
Om toekomstige bosbranden te voorkomen werd er flink geïnvesteerd in de training van personeel en het verbeteren van de infrastructuur om en rond bossen. Na een paar jaar hadden ze hun doel bereikt, er braken weinig tot geen branden meer uit en de inspanningen leken hun vruchten af te werpen.
Enkele jaren na de investeringen brak er echter een brand uit die zijn weerga niet kende. In korte tijd werd meer dan 30 procent van het bos verwoest. Kort daarna bleven dit soort hevige branden de kop opsteken, met alle gevolgen van dien.
Hoe kon dit na al die preventiemaatregelen gebeuren? Het probleem was toch opgelost? Al snel kwam men tot de conclusie dat de kleine bosbranden uit het verleden ervoor zorgden dat onkruid zich niet door het bos kon verspreiden. Door de kleine brandjes te voorkomen kreeg het onkruid de kans om zich door het hele bos te verspreiden. Het onkruid kon hierdoor als een goede brandstof fungeren, waardoor het nu ook bij de grotere oude bomen kon komen.
De moraal van het verhaal? Laat de natuur haar gang gaan, want op termijn brengt zij zichzelf weer in evenwicht.
Laat de financiële markt los
Aanhangers van de Oostenrijkse school zijn dezelfde mening toegedaan over de financiële markten. Volgens hen moeten de markten met rust gelaten worden en zorgt overheidsingrijpen er alleen maar voor dat het natuurlijke verloop van de economische cycli en het evenwicht op de markten wordt verstoord.
Oostenrijkers geloven dat recessies en crises dezelfde functie hebben als de hierboven omschreven kleine bosbranden. Het is in een gezonde economie niet meer dan normaal dat het eens in de zoveel tijd even minder gaat. In die mindere periodes wordt het onkruid uitgeroeid.
Keynesianen pleiten er aan de andere kant voor om de markt te sturen met behulp van wetgeving, het instellen van belastingen en het voeren van monetair beleid.
Eigen munt, centrale macht
Een belangrijke tool uit de gereedschapskist van overheden waarmee de economie in de gewenste richting gestuurd kan worden is het hebben van een eigen munt. Deze macht over het geld is de afgelopen jaren voornamelijk op twee manieren ingezet om een dreigende recessie de kop in te drukken.
Je hebt vast wel in het nieuws voorbij zien komen dat de rente steeds verder richting het nulpunt kruipt en op sommige markten zelfs negatief is geworden. Het idee achter het verlagen van de rente door centrale banken is dat het goedkoper wordt om geld te lenen voor investeringen en dat die investeringen uiteindelijk tot meer werkgelegenheid en consumptie leiden.
De andere manier waarop centrale banken de macht over het geld tot uiting brengen is door kwantitatieve versoepeling. Dit zijn dure woorden die erop neerkomen dat de centrale bank staatsobligaties en andere effecten opkoopt uit de markt (voornamelijk van banken) met geld dat uit het niets wordt gecreëerd.
Dit zorgt ervoor dat deze banken meer geld op de balans hebben wat ze kunnen gebruiken voor het verstrekken van nieuwe leningen. Allebei de maatregelen zijn er in essentie op gericht om meer geld de economie in te laten vloeien om de markten van een stimulans te voorzien.
Bitcoin
Aanhangers van de Oostenrijkse school geloven in het zelfregulerende vermogen van markten en zijn tegen iedere vorm van overheidsingrijpen. Het is dan ook niet verrassend dat bitcoin en de Oostenrijkse school elkaar hebben gevonden.
Bitcoin is bedacht en ontworpen om te functioneren als een onafhankelijke vorm van geld. De macht in het netwerk is gedecentraliseerd, geen enkele partij kan op zichzelf het monetaire beleid van de digitale munt uitstippelen.
Sterker nog, de totale hoeveelheid bitcoin die ooit in omloop zullen geraken en zelfs het tempo waarop dit zal gebeuren, staat zo goed als vast. In een wereld met bitcoin als standaard is het onmogelijk voor overheden om zich met het monetaire beleid te bemoeien.
De geldhoeveelheid en het tempo waarop er nieuw geld bijkomt staat bij bitcoin immers vast. Volgens Oostenrijkers is het geen monetair beleid het beste monetaire beleid. Spelen met de geldhoeveelheid om de markten te sturen zal volgens hen alleen maar tot inefficiëntie, verstoring van de markt en op de lange termijn tot minder welvaart leiden. Het monetaire beleid van bitcoin staat in steen gebeiteld en is in zekere zin onderdeel van de natuur. Bitcoin sluit daardoor perfect aan op het Oostenrijkse gedachtegoed.
In het volgende deel van de serie gaan we dieper in op de reden waarom het verruimen van de geldhoeveelheid volgens Oostenrijkers niet leidt tot economische groei, maar simpelweg tot een herverdeling van de welvaart. In de praktijk vaak ten nadele van de minder bedeelden in de samenleving.
Blijf op de hoogte en volg Thom op Twitter!
