Lex Hoogduin, oud-directeur Nederlandsche Bank: ‘Ik ben een Bitcoin hodler’
Lex Hoogduin is monetair econoom en is oud-directeur van De Nederlandsche Bank. Ook was hij assistent van Wim Duisenberg, de eerste voorzitter van de Europese Centrale Bank. Thans is hij CEO van het Global Complexity Network en professor Economy of Complexity and Uncertainty aan de Universiteit van Groningen.
Hoogduin gold als een eurofiel, maar hij heeft zich de laatste jaren zeer kritisch geuit over de rol van de ECB. Hoe Europese landen hun staatsschulden veel verder hebben laten oplopen dan in 1992 is afgesproken.
Een van zijn proefballonnen is om Nederland uit de euro te laten stappen, maar onderdeel te laten zijn van de Europese Unie. De route die Denemarken en Zweden gekozen hebben dus.
Ook is hij aanhanger van de Oostenrijkse School, de tegenhanger van het Keynesiaanse gedachtegoed waar ons huidige geldstelsel op stut. Maar dat stelsel vertoont rottingsverschijnselen. Is het tijd voor een reset?
En welke rol speelt Bitcoin daarin als technologie en betaalmiddel 'voor het volk'? Zijn er aanknopingspunten om een alternatief te bieden voor het huidige geldstelsel en hoe ziet dat alternatief er dan uit?
Direct luisteren?
Deze aflevering wordt mede mogelijk gemaakt door twee Nederlandse brokers: Bitcoinmeester en Knaken.
Interview: Wessel Simons
1. Kan Bitcoin fungeren als massaal betaalmiddel?
'Een van de kenmerken van geld is een indirect ruilmiddel. Maar om als geld te kunnen werken, moet de waarde redelijk stabiel zijn. En daar voldoet Bitcoin niet aan. Dat maakt bestaande valuta zoals de euro en dollar stabieler van waarde.
Wat ik sterk vind aan Bitcoin is dat het aantal eenheden beperkt is tot 21 miljoen stuks (er zijn er nu 18,5 miljoen geproduceerd, red.). Geen overheid of derde partij kan daarmee knoeien. Dat is ook een voorwaarde. Want stel dat je oneindig kunt blijven minen, dan verliest Bitcoin zijn waarde als munt.
De vraag die ik mezelf stel: hoe kun je de prijs van Bitcoin stabiliseren om het als betaalmiddel te laten werken? Een scenario is dat het omwisselbaar is voor goud of grondstoffen. Een tweede scenario is dat overheden Bitcoin gaan accepteren als 'legal tender'. Dat je er je belasting mee kunt betalen'.
2. Heb je zelf Bitcoin?
'Ja, ik heb zelf ook een beetje Bitcoin. Gekocht na de hype van 2017, maar ik weet de exacte moment niet meer precies. Ik vind dat je zelf moet achterhalen hoe zoiets nieuws als Bitcoin werkt. Ja, ik hou mijn bitcoin vast voor de lange termijn.
Waarom zou ik als monetair econoom géén interesse in Bitcoin hebben? Het is een technologie met de potentie om er een heel nieuw financieel systeem op te baseren, inclusief een munt. De grote vraag: leidt dat tot een nieuw geldstelsel zonder overheid en centrale banken?
In theorie kán er een parallel systeem ontstaan naast het bestaande fiatstelsel. Een volledig privaat stelsel. Maar hoe los dan het probleem van prijsstabiliteit op?'
3. Hoe ziet een dergelijk privaat systeem eruit?
'Vooropgesteld, ik zie een evolutie naar een puur particulier systeem zonder overheid niet zo snel gebeuren. Maar stel Bitcoin is de medium of exchange binnen dit nieuwe systeem. Dat zit je nog steeds met het probleem van volatiliteit.
Een van de denkrichtingen voor een oplossing: een koppeling tussen bitcoin en goud, waarbij elke Bitcoin voor 100% gedekt is door goud. Met als doel om de prijs stabieler te maken. Daar zitten wel haken en ogen aan. Ten eerste: wie levert het goud en wie controleert en garandeert de omwisseling tussen bitcoin en goud?
Stel dat je Bitcoin weet te koppelen aan goud of een andere grondstof, dan creëer je een concurrent voor het bestaande systeem. Het is een oud idee. Al in 1976 schreef Friedrich Hayek van de Oostenrijkse School het pamflet 'Denationalization of Money'.
Maar wie is dan de eigenaar van het goud dat als dekking dient? En hoe weten we dat die eigenaar eerlijk blijft spelen? Is daar een geautomatiseerde oplossing voor? Ik zie het voorlopig niet voor me, maar het is afhankelijk van toekomstige (technologische) ontwikkelingen.
Is particulier geld de enige weg? Het zou een unieke situatie zijn, maar dat zegt niet dat het niet kan gebeuren, waarom niet? Want in het bestaande stelsel gaat het ook niet bepaald crescendo'.
4. Welk ander scenario is er mogelijk?
'In een ander scenario is er wél betrokkenheid van de overheid. Overheden zien de potentie van de onderliggende blockchaintechnologie en zeggen: waarom gaan wij dat zélf niet gebruiken? Dan is Bitcoin een aanjager van veranderingen op het gebied van geldstelsel.
Ik acht deze weg ook kansrijker dan om vanaf het begin helemaal privaat zonder overheid te doen. Want we hebben aan Libra (de cryptomunt van Facebook, red) gezien dat overheden onmiddellijk erop springen.
Een veel reëler scenario is dat centrale banken hun eigen digitale munten gaan uitgeven en dat we zien we nu ook gebeuren'.
5. Wat betekent dat?
'Ik denk even vele stappen verder, maar dat leidt tot een euro als digitale token bijgehouden op één centrale ledger. Iedere burger of bedrijf heeft een rekening op die ledger. De uitgevende instelling, waarschijnlijk een centrale bank, is de enige die de ledger kan laten groeien.
Wel zit er een plafond aan het aantal tokens. Je kunt denken aan een vaste rente van 2% per jaar. Maar je bent eigenlijk de centrale bank aan het privatiseren en deze in zijn huidige hoedanigheid aan het opheffen.
Dat betekent ook dat commerciële banken verdwijnen. Want er is geen monetair beleid, geen centrale bank en bankwezen meer.
Het is een scenario waarbij privaat en publiek in elkaar overgaan. Het monetaire beleid is geautomatiseerd, maar daarvoor is wél de overheid nog voor nodig'.
6. Wat zijn hiervan de voors en tegens?
'Het voordeel is dat het de weg kan openen naar een nieuw financieel systeem. Dat er grenzen komen aan de creatie van geld. Zo heeft de Europese Centrale Bank de afspraken van het Verdrag van Maastricht uit 1992 compleet niet nageleefd.
Landen mochten een maximale schuld hebben van 60% van hun Bruto Nationaal Product. Griekenland stevent binnenkort af op een staatsschuld van 200% van haar BNP. Italië, een grote economie, gaat naar 160%.
Maar het grote nadeel als dit plan: hoe kan de overheid nu wél garanderen dat het geen 'misbruik' maakt van het systeem? Want in dit scenario eindigen we met een systeem waarbij de overheid de uitgevende instantie is.
Geld bijdrukken is een van de zwaktes van het huidige systeem. De ECB zit gevangen in een lage rente. Dat leidt tot zombiebedrijven, een structurele lage economische groei en spaar - en pensioentegoeden die verdampen. Spaarders en pensioengerechtigden betalen de rekening.
Gaat de rente omhoog, dan komen enkele Europese landen diep in de problemen. Bovendien loop je het risico op hyperinflatie.
Beeldend: je rijdt in een auto een berg af waarbij je gas geeft maar geen rempedaal hebt. Hoe lang gaat dat goed?'
In het vervolg van het gesprek gaat Hoogduin dieper in op de weeffouten in het huidige stelsel en de economische gevolgen van de Coronacrisis.
Youtube
Anchor FM (Spotify, iTunes, etc)
