204
Veel mensen zien crypto als crimineel. Maar lossen we criminaliteit écht op met een verbod op technologie die transparantie mogelijk maakt?
Vorige maand is in Nederland opnieuw gesproken over het beperken van crypto. In een brandbrief aan het kabinet roept de burgemeester Halsema op tot een verbod op cryptobetalingen. Crypto speelt een te grote rol in de ondermijnende criminaliteit.
Haar zorgen gaan vooral over de digitale infrastructuur waar crypto gebruikt wordt. De brief noemt specifiek de rol van hostingpartijen die servers verhuren aan klanten zonder te controleren wie die klanten zijn.
Volgens Halsema maakt deze anonieme opzet het moeilijk om criminele netwerken op te sporen die cryptobetalingen gebruiken voor bijvoorbeeld fraude of ransomware. Haar voorstel voor een verbod op cryptobetalingen binnen kwetsbare sectoren moet dan ook begrepen worden als onderdeel van een bredere poging om die infrastructuur beter te reguleren. Tegelijk roept dat de vraag op of het verbieden van de betaalvorm zélf, het juiste aangrijpingspunt is.
Nederland is daarin niet uniek. Op Europees en internationaal niveau klinken al langere tijd waarschuwingen dat crypto gevaarlijk is: Oncontroleerbaar. Het wordt misbruikt en is crimineel. Maar is crypto zelf het probleem, of schuilt er meer achter? En waarom lijkt verbieden steeds de eerste reflex?
Waarom crypto vaak wordt weggezet als crimineel
Dat crypto betrokken is bij criminaliteit, is een feit. Maar hoeveel precies? En hoe verhoudt dat zich tot andere vormen van geld?
Uit onderzoek van Chainalysis blijkt dat slechts 0,34% van alle crypto-transacties in 2023 gelinkt was aan illegale activiteiten. In 2024 daalt dit aandeel naar 0,14%.
Deze cijfers zijn ondergrenzen, gebaseerd op bekende, als crimineel geïdentificeerde adressen. Meer onderzoek leidt vaak tot bijgestelling. Zo werd het oorspronkelijke bedrag voor 2023 achteraf verdubbeld van $24,2 naar $46,1 miljard. Dit onderstreept hoe lastig het is om cryptocriminaliteit exact te meten. Wat zichtbaar is, telt mee. Wat niet onderzocht wordt, blijft buiten beeld. Net zoals bij andere vormen van geld.
De onderzoeksrapporten tonen aan dat het overgrote deel van het crypto-verkeer legitiem is. Ze laten ook zien dat de aard van crypto-criminaliteit verandert. Waar eerder vooral cybercrime centraal stond, zien we nu een breder palet: sanctieontwijking, mensenhandel, witwaspraktijken, scams en zelfs overheden die crypto inzetten. Het aantal georganiseerde netwerken die crypto inzetten voor fraude, groeit ook.
Net als bij cash, vastgoed of kunst, ligt het probleem zelden bij het middel. Ook via banken worden er jaarlijks miljarden witgewassen. De technologie is zelden de oorzaak, maar vaak slechts het hulpmiddel.
Een interessant verschil is dat publieke blockchains zoals Bitcoin en Ethereum transacties openbaar maken. Juist dat maakt gedrag traceerbaar. Criminele activiteiten kunnen — in tegenstelling tot bij cash, kunst of goud — digitaal worden gevolgd. En dat gebeurt ook steeds vaker.
Tegelijkertijd groeit het gebruik van privacycoins. Die bieden meer anonimiteit en worden daardoor aantrekkelijker voor criminelen, maar vallen daarmee buiten veel analyses. Dit geldt net zo goed voor andere vormen van geld: wat niet zichtbaar is, kun je moeilijk onderzoeken en ook geen conclusies over trekken.
Crypto wordt, net als andere vormen van geld, misbruikt. Maar het aandeel is relatief klein, en de blockchain-transparantie biedt juist kansen voor toezicht en opsporing van criminele activiteiten. Het probleem zit niet per se in het middel zelf, maar in hoe we ermee omgaan.
Wat er misgaat als we crypto verbieden
In onze podcast benoemen we: “Verbod is nooit de oplossing.” Zonder aandacht voor het gedrag erachter, verandert een verbod vaak weinig. Als je bijvoorbeeld een kind constant iets verbiedt, wordt het volgens de psychologie juist nieuwsgieriger. Wat verboden is, wordt aantrekkelijk.
En toch lijkt verbod de standaardreactie te zijn op cryptocurrencies wanneer het gelinkt wordt aan criminaliteit. Een alternatieve geld-technologie die voor velen nog lastig te begrijpen is, wordt liever verboden dan nieuwsgierig onderzocht.
Verboden zorgen vaak voor het tegenovergestelde effect: criminaliteit verdwijnt niet, maar verhuist naar plekken die we niet meer kunnen zien. De open, transparante blockchain maakt dan plaats voor schaduwstructuren: verborgen systemen waar toezicht juist ontbreekt. Ironisch genoeg lijken de zorgen over cryptocriminaliteit precies daarover te gaan.
Luister hier naar aflevering 41 van de Cryptotakkies podcast.
Dit laat crypto zien over geld, gedrag en controle
Misschien ligt het probleem niet in crypto zelf, maar in wat het blootlegt. Het laat zien dat geld ook anders kan werken — zonder centrale partij die beslist wat er met jouw (spaar)geld gebeurt. Het roept vragen op over vertrouwen, beheer en de wens om (geld)systemen te controleren.
Het maakt zichtbaar dat criminaliteit niet verdwijnt door het hulpmiddel te verbieden, maar dat transparantie juist kan helpen om het gedrag daarachter te begrijpen. Het laat zien dat transacties ook openbaar en controleerbaar kunnen zijn. En dat vrijheid, eigen verantwoordelijkheid en zelfbeheer soms spannender zijn dan strikte regels zoals verboden.
We zijn sneller met verbieden dan met begrijpen, en raken daardoor soms ook de vernieuwing kwijt. Misschien is dat waarom crypto zo vaak wordt aangewezen als probleem: het legt zaken bloot die niet besproken worden.
Als we ons dan afvragen hoe we hiermee om moeten gaan, is de technologie misschien niet de eerste plek waar we moeten kijken — maar naar hoe we met die technologie omgaan. Want lossen we criminaliteit eigenlijk wel op met een verbod op crypto? Of verschuift de aandacht van de oorzaak naar het middel?
Ons doel met deze blog
Deze blog is bedoeld voor iedereen die verder durft te kijken dan headlines. Voor studenten, leraren, ouders, beleidsmakers en nieuwsgierige lezers. Of je nu pro-crypto bent of kritisch kijkt, het gesprek over technologie en gedrag hoort thuis aan de eettafel, in vergaderingen, online én in het klaslokaal.
Vijf vragen om over door te praten:
- Wat betekent vrijheid m.b.t. geld?
- Wat maakt crypto spannend of bedreigend voor overheden?
- Is geldcriminaliteit te voorkomen? Hoe dan?
- Kun je technologie los zien van gedrag?
- Wat zegt ons reflex om crypto te verbieden over hoe we met problemen omgaan?
Best wallet is een topklasse crypto wallet waarmee je anoniem crypto kan kopen. Best wallet - betrouwbare en anonieme walletKoop je crypto via Best Wallet
Met meer dan 60 chains gesupport kan je al je main crypto coins aanschaffen via Best Wallet.
Best wallet - betrouwbare en anonieme wallet
Waarom je kunt vertrouwen op
Wij hanteren een strikt redactioneel beleid dat gericht is op feitelijke nauwkeurigheid, relevantie en onpartijdigheid. Onze content, gecreëerd door vooraanstaande experts uit de industrie, wordt nauwgezet beoordeeld door een team van ervaren redacteuren om te zorgen voor naleving van de hoogste normen in rapportage en publicatie.
750K+
Maandelijkse lezers
20K+
Deskundige artikelen
150+
Onderzoeksuren
20+
Experts
Wij hanteren een strikt redactioneel beleid dat gericht is op feitelijke nauwkeurigheid, relevantie en onpartijdigheid. Onze content, gecreëerd door vooraanstaande experts uit de industrie, wordt nauwgezet beoordeeld door een team van ervaren redacteuren om te zorgen voor naleving van de hoogste normen in rapportage en publicatie.
