Drie op de tien jongeren in Nederland koopt op de pof: kan crypto financiële problemen oplossen?

In Nederland koopt een op de drie jongeren tussen 18 en 35 jaar op krediet, vaak zonder de financiële gevolgen te overzien.

De term ‘op de pof’ – nu kopen, later betalen – is populair, maar brengt ernstige risico’s met zich mee. De overheid lanceert een campagne, geleid door het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid, om jongeren te waarschuwen. Tegelijkertijd groeit in de cryptowereld een alternatief narratief: kan blockchaintechnologie en cryptocurrency een uitweg bieden uit de schuldenval?

Dit artikel onderzoekt de oorzaken, gevolgen en mogelijke oplossingen, met een specifieke focus op de rol van crypto voor een financieel bewuste generatie.

De omvang van het probleem: harde cijfers

Volgens het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid koopt 30% van de jongeren tussen 18 en 35 jaar regelmatig op krediet, vaak via platforms zoals Klarna, Afterpay of creditcards. Dit percentage baart zorgen, omdat veel jongeren de impact van hoge rentes onderschatten. Staatssecretaris van Sociale Zaken, Chris Jansen, waarschuwt: “Veel jongeren denken dat het geen kwaad kan om even snel iets op afbetaling te kopen, maar voor je het weet, zit je met een schuld die je niet meer kunt overzien”.

Het Nationaal Instituut voor Budgetvoorlichting (Nibud) meldt dat 40% van de jongeren met schulden moeite heeft om rond te komen. Vooral de groep tussen 25 en 35 jaar is kwetsbaar, omdat ze vaak te maken hebben met hoge uitgaven zoals huur of hypotheken, gecombineerd met de verleiding van ‘koop nu, betaal later’-aanbiedingen. De Telegraaf wijst op de rol van sociale media, waar influencers luxe producten promoten, wat impulsaankopen stimuleert.

De gevolgen zijn ernstig. Het Nibud waarschuwt dat schulden niet alleen financiële stress veroorzaken, maar ook mentale gezondheidsproblemen, zoals angst en depressie. In extreme gevallen leiden schulden tot loonbeslag of zelfs faillissement. Deze trend is niet uniek voor Nederland; wereldwijd kampen jonge generaties met soortgelijke uitdagingen door gemakkelijke toegang tot krediet.

De overheidscampagne: betaal later kater

Om de schuldenproblematiek aan te pakken, lanceert het ministerie van Sociale Zaken de campagne ‘Betaal Later Kater’. Met een knipoog naar de kater na een nacht feesten, wil de campagne jongeren confronteren met de ‘financiële kater’ van schulden.

Een cartoonkat, de Betaal Later Kater, verschijnt in video’s, posters en op sociale media. De boodschap is helder: denk na voordat je op krediet koopt.

De campagne rust op drie pijlers:

• Bewustwording: Jongeren informeren over de risico’s van kopen op afbetaling.
• Educatie: Praktische tips bieden over budgetteren en sparen.
• Alternatieven: Aanmoedigen om te sparen in plaats van te lenen.

Staatssecretaris Jansen benadrukt: “We willen jongeren laten zien dat ze controle kunnen hebben over hun financiën. Een kleine aankoop op krediet lijkt onschuldig, maar de rente kun je jarenlang achtervolgen”. De campagne wordt ondersteund door het Nibud en Wijzer in Geldzaken, die gratis tools aanbieden voor financieel beheer.

Critici vragen zich echter af of een campagne voldoende is. Financieel adviseur Eef van Opdorp stelt: “Een mascotte is leuk, maar het verandert niets aan structurele problemen, zoals lage inkomens en hoge kosten van levensonderhoud”. Dit brengt ons bij een alternatieve benadering: de opkomst van cryptocurrency als middel voor financiële onafhankelijkheid.

Crypto als alternatief: financiële vrijheid via blockchain

Terwijl de overheid inzet op traditionele oplossingen, groeit in de cryptowereld de overtuiging dat blockchain en cryptocurrency een uitweg bieden uit de schuldenval.

Bitcoin, Ethereum en andere digitale valuta vormen een decentraal alternatief voor het traditionele financiële systeem dat vaak profiteert van hoge rentes en complexe kredietstructuren.

Waarom crypto aantrekkelijk is voor jongeren

• Geen tussenpersonen: Cryptotransacties werken zonder banken of kredietverstrekkers, waardoor kosten dalen en gebruikers directe controle hebben over hun geld.
• Sparen in plaats van lenen: In plaats van een product op krediet te kopen, kunnen jongeren kleine bedragen investeren in crypto, zoals Bitcoin, dat op lange termijn waarde kan behouden of groeien.
• Financiële educatie: De cryptowereld dwingt gebruikers om zich te verdiepen in wallets, private keys en marktdynamiek, wat financiële geletterdheid bevordert – een vaardigheid die veel jongeren missen, volgens het Nibud.
• Toegankelijkheid: Met apps zoals Coinbase of Binance kunnen jongeren met een paar euro beginnen, zonder de drempels van traditionele banken.

Praktijkvoorbeeld: Bitcoin als spaarmiddel

Stel, een jongere van 25 jaar besluit om in plaats van een € 500,- smartphone op krediet te kopen, maandelijks € 50,- in Bitcoin te investeren. Hoewel de cryptomarkt volatiel is, heeft Bitcoin historisch gezien een gemiddelde jaarlijkse groei van ongeveer 10% laten zien (gebaseerd op data tot 2025, hoewel resultaten variëren).

Na vijf jaar kan dit een aanzienlijk spaarpotje opleveren, terwijl krediet alleen maar rente kost. Dit principe, bekend als ‘HODL’ in de cryptowereld, stimuleert langetermijndenken.

Risico’s en kanttekeningen

Crypto is niet zonder risico’s. De markt is volatiel, en prijsdalingen kunnen investeringen doen krimpen. De Autoriteit Financiële Markten (AFM) waarschuwt voor oplichting en het belang van veilige opslag van cryptomunten.

“Crypto kan een kans zijn, maar alleen als je weet wat je doet,” zegt AFM-woordvoerder Nienke Torensma. Desondanks biedt de technologie een alternatief voor een generatie die het vertrouwen in traditionele banken heeft verloren.

De invloed van sociale media

Influencers op Instagram en TikTok promoten luxe producten, van designerkleding tot gadgets, die jongeren aansporen tot impulsaankopen. Nibud-onderzoeker Anna van der Schors: “Je ziet een influencer met een nieuwe tas, en met één klik koop je hem op afbetaling”.

Tegelijkertijd bieden sociale media kansen voor crypto-educatie. Nederlandse crypto-influencers zoals Quinten François en platforms zoals CryptoKrant delen tips over investeren in Bitcoin en andere munten.

Hoewel hun advies niet altijd betrouwbaar is, inspireren ze jongeren om zich te verdiepen in alternatieve financiën. Dit contrasteert met de ‘koop nu, betaal later’-cultuur en biedt een kans om jongeren te bereiken op platforms waar ze actief zijn.

Praktische stappen voor jongeren

Naast de overheidsCampagne en de opkomst van crypto kunnen jongeren zelf actie ondernemen om schulden te vermijden:

• Budgetteren: Gebruik apps zoals Grip of Yolt om uitgaven te volgen.
• Sparen: Zet elke maand een vast bedrag opzij, hoe klein ook.
• Crypto-educatie: Volg betrouwbare bronnen zoals Bitcoin Magazine of CoinDesk om te leren over cryptocurrency.
• Krediet vermijden: Koop alleen wat je direct kunt betalen, tenzij het noodzakelijk is.
• Hulp zoeken: Bij schulden biedt het Nibud gratis advies, en organisaties zoals Schuldhulpmaatje helpen met aflosplannen.

Naar een financieel gezonde toekomst

De schuldenproblematiek onder Nederlandse jongeren is een dringende wake-up call. Met 30% van de jongeren die op krediet koopt, zijn financiële problemen een reëel gevaar.

De ‘Betaal Later Kater’-campagne is een waardevolle eerste stap, maar structurele uitdagingen zoals hoge kosten van levensonderhoud vragen om bredere oplossingen. Cryptocurrency biedt een intrigerend alternatief, met de potentie om jongeren financiële onafhankelijkheid te geven via decentrale technologie. Educatie blijft essentieel, zowel over de risico’s van krediet als over de kansen en valkuilen van crypto.

Voor een generatie die worstelt met schulden, kan een combinatie van overheidsinitiatieven, persoonlijke verantwoordelijkheid en innovaties zoals Bitcoin de sleutel zijn tot een stabielere toekomst.

De keuze ligt bij de jongeren zelf: vallen voor de verleiding van ‘op de pof’, of investeren in hun eigen financiële vrijheid?

Geef een reactie