Column Krijn Soeteman: Strijd (t) tegen desinformatie

Column – Bitcoin en energie. Telkens komt het terug. In kranten en tijdschriften, op radio en tv. Vrijwel nooit zit er iemand die ook werkelijk het energielandschap snapt of er zit iemand die het wel snapt, maar met een agenda die keurig verborgen blijft. Moet je daar dan nog op reageren?

Lastig, maar ik denk van wel. Het is als het afvalprobleem bij kernenergie, de angst voor vreemde mutanten bij gentechnologie, de vrees voor 5G-zendertjes in vaccins of de bewering dat alle chemische bestrijdingsmiddelen de bijen kapot maken: plaats voor nuance is er niet.

Koop gemakkelijk en snel Bitcoin bij Bitvavo. Ga aan de slag en betaal geen handelskosten voor je eerste aankoop tot €1.000 !

Energieconsumptie

Naast bitcoin en energie komt ook altijd de vermeende traagheid van het netwerk om de hoek, de vermeende hoge kosten van transacties en de vraag of en wat voor economisch ding bitcoin dan is. Die onderwerpen komen in een ander verhaal wel weer eens terug, het energieverhaal kost al energie genoeg.

Er spelen twee hoofdzaken, namelijk: het eenzijdige gebruik van het woord ‘energie’ en de vraag ‘wanneer mag iets energie kosten’.

Het eenzijdige gebruik van het woord energie is het meest technisch en daarom ook het best te vangen in cijfers. Alleen welke cijfers? Er wordt gestrooid met terawatturen of TWh’s alsof het een lieve lust is, maar het is een eenheid waarbij vrijwel niemand zich iets kan voorstellen.

Vervolgens vliegen de TWh’s je om de oren in een-op-een-vergelijkingen met landen en de hoeveelheid TWh die daar door elektriciteitscentrales opgewekt wordt.

Dat het appels en peren vergelijken is, lijkt weinigen wat uit te maken. Niemand heeft het over energie in z’n totaliteit, dus ook die komt uit olie, gas en wat al niet meer. Dat is heel mooi uit te drukken in een eenheid waar ook vrijwel niemand een beeld bij heeft, maar waarmee je in ieder geval alle energiebronnen met elkaar kunt vergelijken, namelijk het aantal (peta)joule.

Dan wordt ook direct duidelijk waarom de wereld zo ontzettend verslaafd is aan olie, er zit namelijk een enorme hoeveelheid energie in een vat van dat zwarte spul.

Wat vind je het waard?

De ‘wat vind je iets waard’-vraag is veel lastiger in cijfers te vatten. Voor de ene bitcoingebruiker zal dat ook iets anders zijn dan voor de ander. De een heeft het over De Koers, de ander over de onpartijdigheid van het netwerk en het belang van een onwrikbare waardelaag op internet of andere bijzondere eigenschappen van zo’n programmeerbare munt.

In Nederland en het Vlaamstalige deel van België vinden velen het normaal dat we ons huis verwarmen als het buiten koud is. Dat kost energie, sommige mensen hebben zelfs zo’n joulemeter op de radiatoren hangen bij stadsverwarming. Waarom? Omdat bij deze mensen anders niet te meten is hoeveel energie ze gebruiken om hun huis te verwarmen en wat ze vervolgens moeten betalen aan het stadsverwarmingsbedrijf.

Aan de andere kant is er in onze noordelijke landen nog steeds een zeer significante groep die een airco maar energieverspilling vindt. Wij wel warm in de winter, zij-daar-in-het-zuiden niet koel het jaar door. Er zijn ook andere manieren om te koelen en te verwarmen, maar nu gaat dat vrijwel altijd nog met de bekende bronnen zoals aardgas, olie, hout of elektriciteit.

Wat heeft dit met desinformatie rond bitcoin te maken? Desinformatie kent veel verschillende vormen, waaronder die van zeer selectief shoppen in bestaande informatie, die vermengen met valse of onvolledige conclusies en alles brengen als totale waarheid.

Ja, bitcoin gebruikt als netwerk veel energie. Het is een van de eerste dingen die je als eerste zou willen veranderen als je met bitcoin begint. Dat lijkt in eerste instantie ook logisch, zeker als je bedenkt dat er veel mensen zijn die zeggen dat er andere systemen zijn die net zo goed zouden zijn maar geen energie kosten.

Niet iedere blockchain hoeft proof-of-work te zijn

Magie! En eerlijk is eerlijk: het lijkt me zeer onwenselijk als elke andere blockchain ook z’n beveiliging met Proof of Work inricht. Dat hoeft ook niet. Ze zouden periodiek op de bitcoinblockchain kunnen inprikken voor de veiligheid of gewoon een echte sidechain worden. De meeste andere blockchains zijn helaas vaak gewoon bedrijfsmatige instellingen. Die willen winst maken. Zij hebben (of denken) geen belang (te hebben) bij bitcoin. Het moedwillig zwartmaken lijkt dan lucratief.

Een andere reden om desinformatie te verspreiden is om jezelf uit de wind te houden. Shell heeft nu in Nederland een tik op de vingers gekregen, het blijft voor Big Oil handig om de aandacht zo lang mogelijk af te leiden. Het is een bekend propagandamiddel dat bijvoorbeeld de tabakslobby al sinds de jaren 50 succesvol toepast. Verdeel en heers.

Bitcoin heeft geen pr-afdeling. Nergens staat een stand op een conferentie met booth babes en daarachter een leger nerds om te vertellen waarom hún systeem nou juist zo’n goed systeem is.

Op zich denk ik niet dat bitcoin dat op de lange termijn nodig heeft, maar het leidt wel heel erg af van wat bitcoin als munt, als waardeopslag of als netwerk voor velen kan betekenen. Maar ja, daar verdienen de machtige bedrijven niet aan (denken ze)…

Kan de bitcoin community dan niets doen? Lijdzaam toezien? Blijven uitleggen waarom een PoW-systeem zelfs de machtigste staat geen invloed geeft? Blijven uitleggen waarom een waardelaag op internet die niet van een bank of land is echt niet zo’n gek idee is?

Dat zijn opties, maar denk ook mee over de energiemix en hoe die zo te gebruiken dat de invloed van het bitcoinnetwerk relatief laag blijft. Het zou bijvoorbeeld niet nodig moeten zijn extra energiecentrales neer te zetten voor het minen van bitcoin.

Nog eentje dan. Pleit voor een echte CO2-tax waarbij certificaten niet door te verkopen zijn (iets dat Tesla bijvoorbeeld geen windeieren legt). Geen bizarre doorrekeningen met bomen verbranden die zogenaamd CO2-neutraal zijn. CO2 uitstoten kost je gewoon keihard knaken. Dat heeft niet alleen zin voor bitcoinmining, maar voor alles.

Over Krijn Soeteman

Een column
beginnen is als een duik in het diepe: je begint een nieuw leven. Nooit
meer kun je iets doen zonder na te denken of het misschien interessant
is voor je verhaal. Maar wie ben ik eigenlijk? Sinds 2011 ben ik aan de
slag als wetenschaps- en techjournalist. Een van de redenen dat ik in
aanraking kwam met bitcoin was onderzoek voor een wetenschaps-tv
programma Labyrint. Dat was eind 2011. Ik deed er niets mee, maar bleef
het wel volgen en heb wat dat betreft heel wat ups en downs meegemaakt.

De Prijs, daar ben ik niet heel erg van, ja van Buy High, Sell Low. Dat
principe heb ik onderzocht en bleek ik erg goed in. Dus ik ben van de DCA-school. Gelukkig is er voldoende ander interessants om over te schrijven met betrekking tot bitcoin!

Je kunt mij vinden op Twitter.

Lees ook column #1 van Krijn: Bitcoin is saai, en dat is goed