Blog: We gaan Bitcoin (BTC) lekker verbieden, bitte!

Blog – In tijden van COVID-19 is restrictieve politiek nooit ver weg en ook Bitcoin ontkomt niet aan deze retoriek van zelfbenoemde ‘experts’.

Een van die experts is Stefan Zeisberger, hoogleraar financiële economie aan de Radboud Universiteit in Nijmegen en de Universiteit Zürich, opgevoerd in dit artikel van het AD.

Koop gemakkelijk en snel Bitcoin bij Bitvavo. Ga aan de slag en betaal geen handelskosten voor je eerste aankoop tot €1.000 !

Hoewel het zwaartepunt van het artikel ligt op de waarde-ontwikkeling van de munt, sluit Zeisberger af met de woorden:

“Op de lange termijn ben ik niet optimistisch over de bitcoin. De Europese Centrale Bank zou hem kunnen verbieden als betaalmiddel, dan verliest hij veel waarde. Ook zou de ECB een eigen cryptomunt kunnen oprichten en dan zijn bitcoins ook minder waard.’’

Lekker verbieden bitte!

Zeisberger is niet de enige die de woorden “verbod” of “verbieden” in de mond neemt. Blijkbaar acht men de Europese Centrale Bank in staat om Bitcoin als betaalmiddel te verbieden. Het is onderdeel van de uitgebreide gereedschapskist van criticasters. Het is een bubbel én het slurpt teveel energie én het gaat verboden worden, vaak in één zin genoemd.

De vraag die je altijd kunt stellen: heb je zelf Bitcoin? Heb je ooit een transactie verstuurd, opgezocht in mempool.space of zelf een node gebouwd en laten draaien?
Heb je goed ingelezen over het monetaire stelsel en energiegebruik van het netwerk? En heb je vervolgens een vergelijking gemaakt hoe ‘we’ het nu geregeld hebben qua toegang tot het geld?

En besef je dat Bitcoin al tientallen malen is doodverklaard, maar in 2021 een “1 trillion dollar asset” is geworden? De tijd heeft niet stilgestaan, bitcoin is géén proof of concept probeersel meer van een goed bedoelende nerd op een zolder in Zeeland.

Kritiek op Bitcoin moet zeker kunnen en blijft nodig, eens. Maar deze experts stappen wel héél gemakkelijk over de weeffouten van het huidige geldstelsel heen. Enkele feitjes op een rij:

• Censuur: miljoenen mensen zijn momenteel uitgesloten van het huidige geldstelsel, velen krijgen géén bankrekening (meer)
• Inflatie: er is sprake van een onevenredige stijging van de prijzen in de huidige economie, ook wel bekend als het Cantillon-effect. Het kopen van een huis of het volgen van een studie of simpelweg het afsluiten van een zorgverzekering is voor groepen in de maatschappij niet meer mogelijk
• Corruptie: Macht corrumpeert. De geldcreatie is in handen van een relatief klein groep mensen in relatie tot de wereldbevolking. Centrale banken hebben het alleenrecht op de geldcreatie en commerciële banken melken hun bevoorrechte positie in het stelsel uit.
• Fraude: Diezelfde banken financieren wereldwijd oorlogen en bijbehorende wapenhandel en goudroof met massale genocides tot gevolg. Ze financieren olie – en teerzandwinningen met schade aan het milieu tot gevolg. Ze financieren de criminele onderwereld met alle maatschappelijke schade tot gevolg. Ze gaan ongebreideld dóór met deze praktijken ondanks de vele veroordelingen voor o.a. witwassen van criminele gelden en marktmanipulatie.

  En misschien wel het belangrijkste: ze faciliteren de inflatie van jouw euro.

• Arrogantie: Banken die hun nutsfunctie (betalen en sparen) compleet uit het oog hebben verloren, maar die in Nederland wel bezitters van Bitcoin najagen met ellenlange vragenlijsten, dreigen om rekeningen te blokkeren, met alle gevolgen van dien. Is hier überhaupt wel een juridische grond voor of staan deze partijen boven de wet in Nederland?
• Socialisme: maakt niet uit hoe bont je het als bank maakt, de Nederlandse overheid staat klaar om je te redden. Dag vrije markteconomie, welkom socialisme!

Verboden in een socialistische staat waren niet ongewoon. Maar laten we onderzoeken hoe groot de kans op een verbod op bitcoin nu wérkelijk is?

Bitcoin als universele dienst

De eerste aanname die Zeisberger noemt: “Overheden gaan Bitcoin verbieden”

Vooropgesteld: Bitcoin is een breed begrip. Gaat het om
Bitcoin als technologie, als store of value, als medium
of exchange of zelfs als unit of account? Degenen die het
willen verbieden, dat moeten dan de centrale banken zijn toch? In het
geval van Nederland cq. Europa is dat de Europese Centrale Bank.

De
vraag kun je stellen: mág de ECB binnen het Europese recht een
technologie verbieden? Een sprong naar het internet leert: toegang tot het internet ziet Europa als een “universele dienst”.
Iedereen die binnen Europa woont, moet tegen een “betaalbare prijs”
toegang krijgen tot het internet.

Je kunt betogen dat het runnen van een Bitcoin node een
universele dienst is. Als onderdeel van het open netwerk wat Bitcoin
is, controleer je als burger in Europa de transacties op het Bitcoin
netwerk.

Daarvoor schaf je als burger zelf apparatuur
aan, net zoals vroeger een modem was. En daarmee ben je als burger
een schakel in een netwerk van nodes, een web van computers waar het Bitcoin netwerk van
afhankelijk is.

Waarom zou Europa het recht op het hebben
van een node gaan verbieden?
Natuurlijk, ze
kunnen regels opleggen zodra er een organisatie ontstaat die de
toegang tot het bitcoin netwerk voor jou gaat regelen, zoals een
internetprovider dat voor het internet doet.

Hetzelfde is te
zeggen over mining bedrijven die opereren in Europa. Deze bedrijven
betalen lokaal een energieproducent om Bitcoin te kunnen minen.

Ze
huren een locatie, nemen onderhoudspersoneel aan en betalen alle
mogelijke belastingen die er bestaan (btw, inkomstenbelasting
vennootschapsbelasting, winstbelasting, dividendbelasting, vastrecht,
accijnzen etc.). Kortom, het minen van Bitcoin en cryptovaluta vervult een
economische functie in landen als Duitsland, Zweden en IJsland.

Het
verbieden van Bitcoin zou inhouden dat: bedrijven vluchten naar
gebieden waar je nog wél bitcoin mag minen en node-eigenaren
overwegen om elders hun node te runnen.

Consensus?

Daar komt bij: het
is lastig consensus te vinden in Europa. De Europese Unie schrijft
een richtlijn uit, maar elke lidstaat mag zelf bepalen hoe deze
verankerd wordt in nationale wet – en regelgeving.

Nederland
spande de kroon met draconische regels voor de opkomende bitcoin
sector, terwijl het Verenigd Koninkrijk en Frankrijk voor een veel
lichter regime kozen.

Ander voorbeeld: het
gebruik van wegwerpplastic is per 2021 door het Europese Parlement
verboden, maar Nederland mag tot juli 2021 zélf bepalen hoe dit
verbod verankerd wordt in onze wetten.

Met andere woorden:
een verbod doet het goed om stemming te maken, maar in de praktijk is
het vorderen én handhaven van een verbod zéér weerbarstig.

Een verbod op
Bitcoin als oppotmiddel dan? We zien in Amerika, het land van de
pioniers, dat bedrijven als Tesla en MicroStrategy op deze
ontluikende assetklasse springen.

De reden: de dollar
wordt minder waard. Heb je miljarden dollars op je bedrijfsbalans en
obligaties en aandelen leveren weinig op, dan kies je voor
diversificatie. Goed, een bedrijf als MicroStrategy is een extreem
voorbeeld, maar de meeste bedrijven zijn voorzichtig en kiezen voor een exposure van 1 tot 5% van hun vermogen.

De financiële markten waarderen deze strategische wijzigingen: de aandelenkoersen van Tesla en MicroStrategy stegen mee.

Niettemin is dit een
use case voor de financiële wereld. Bitcoin is een zogenaamde bearer
asset. Je kunt er allerlei producten en diensten omheen ontwikkelen.
Precies zoals banken, die juist opereren onder het mandaat van de
ECB, het graag zien: fractionele reserves aanleggen om daar leen –
en spaarproducten op te ontwikkelen.

Met andere woorden:
juist het euro – en dollarstelsel is óók gebaat bij een goed
renderende bitcoin. Het levert simpelweg handel op. Chicago is blij,
want de futuresbeurzen noteren hoge volumes.

Amsterdam is
blij, want Britse handelshuizen zakken naar ons land af om in effecten en
commodities te handelen, maar óók in cryptocurrency’s. Hoppa, weer wat belastingcenten die naar Apeldoorn afreizen.

Handel levert banen
op, dat weten ze in Brussel, Frankfurt en in Amsterdam maar eens te
meer. Waarom dan een verbod opleggen? Daar is momenteel in de
coronacrisis niet het politieke mandaat voor, want daarmee loopt elke
politieke leider teveel risico.

“Ga jij een banenmotor
killen, Mark? Of doe jij het, Wopke of Sigrid?”

Toegegeven, de
huidige overheden grijpen centralistisch in momenteel met de nodige
verboden in hun achterzak, maar ik zie geen signaal dat overheden
groeisectoren de nek om willen draaien met een verbod.

En ook Janet Yellen kan roepen als kersverse minister van Financiën wat ze wil onder Biden: zij krijgt een verbod op de handel in cryptovaluta er
niet doorheen. Sterker, de nieuwe regering wil nog méér dollars haar economie inpompen. Met nog meer koopkrachtverlies van de dollar tot gevolg.

Iets verbieden in the Land of the Free? Dan krijgt ze héél Wall Street én de
handelaren in Chicago over zich heen, en vergeet niet de olie – en
gasindustrie die juist hun overtollige energie kwijt kunnen aan
Amerikaanse mining bedrijven zoals Great American Mining.

Over
duurzaamheid gesproken, dit is een klassiek voorbeeld ervan om
bestaande energiebronnen volledig en duurzaam uit te nutten.

Satoshi’s als zakgeld, lekker gemakkelijk

Bitcoin is momenteel
ook een medium of exchange en onder de hardcore bitcoiners ook een
unit of account. Tegelijk moeten we wel constateren dat we nog niet in die fase zitten dat we ons brood
afrekenen met satoshi’s. Denken in sats is nog 2025.

Dat hoeft ook nu nog niet,
maar dat komt vanzelf. Het Lightning Netwerk is pas een idee uit 2018
en is de afgelopen jaren verder ontwikkeld.
Geef het nog 5 jaar
en we zijn dan op het niveau waar Bitcoin nu als store of value is,
namelijk een voorzichtige adoptiefase door de traditionele sectoren.

Het troetelkind is Strike: die zijn én gereguleerd én ze versturen dollars en euro’s als digitale soldaten over het Lightning Netwerk. Als gebruiker zijn je transacties gratis. Coole shit, ouwe. Die app wil iedereen.

De volgende aanname is dan die regelmatig gebezigd wordt:
“als Bitcoin niet kan fungeren als betaalmiddel, zakt de prijs”.

Dat klopt niet, want de waarde van Bitcoin wordt niet
primair bepaald door het gebruik als betaalmiddel. Ook als je Bitcoin
vasthoudt, gebruik je Bitcoin. Als store of value of in gewoon
Nederland: spaargeld.

Soms helpt het om Bitcoin héél tastbaar te maken: als good old zakgeld. Ik geef mijn
kinderen spaargeld in satoshi’s en het voelt goed. Bitcoin
begrijpen ze vrij snel, want bitcoin heeft een heel logisch monetair
stelsel dat iedereen begrijpt.

Ga als econoom eens
op straat uitleggen hoe de monetaire principes van de euro werken. Ga
vervolgens uitleggen hoe Bitcoin werkt.

Geld is simpelweg vertrouwen. Waarom vertrouwen we erop dat een briefje van vijf écht een waarde van 5 euro heeft? Vertrouwen.

Hetzelfde geldt voor Bitcoin: steeds meer Europeanen hebben vertrouwen dat Bitcoin waarde voor hen vertegenwoordigt. Net zoals ik weet dat mijn kinderen meer koopkracht genieten als ze hun zakgeld aanhouden in satoshi’s.

Daar kan het beleid van Christine of Janet niet tegenop. Als afgestudeerd socioloog aan de Universiteit van Amsterdam weet ik: Norbert Elias was voor de hoogleraren een hele meneer. Elias is bekend van het boekje ‘Gevestigden en buitenstaanders’, een sociale studie. De Duitser betoogde toen al: de gevestigden hebben er altijd belang bij om nieuwkomers niet te accepteren en drempels op te werpen.

Dat is een hardnekkig, menselijke neiging die ook politici, beleidsmakers en politici niet vreemd zijn: zij hebben er namelijk belang bij dat we vertrouwen houden in euro’s en dollars.

Daarom is het wel reëel om te verwachten dat ons als bitcoin gemeenschap wel de nodige risico’s of uitdagingen staan te wachten.

De komende jaren zijn spannend. Ik verwacht dat de controle van self custody wallets wél gaat verhevigen, net zoals het mixen van munten via software van Wasabi en Samourai.

Ik verwacht ook dat het lastiger wordt om Bitcoin om te wisselen in euro’s, maar tot een compleet omwisselverbod komt het niet. Hooguit heel veel administratieve rompslomp, iets wat in Nederland al hard aan de gang is.

Stel dát er een verbod komt, dan kan ik mijn Bitcoin nog elders in de wereld omwisselen. De kans dat er een wereldwijd verbod komt op het inwisselen, is een sprookje.

Het kán tot gevolg hebben dat bepaalde lokale fiat valuta ineens duurder worden als wisselmunt, dat kán een negatief bijeffect zijn omdat de concurrentiepositie van dat specifieke land verzwakt.

We zien nu al aanbieders in Nederland waar je je bitcoin niet kunt uitsturen naar een externe wallet. Dat druist volledig in tegen de filosofie van Bitcoin om je sats in eigen beheer te nemen. De realiteit is ook: het gros van de bezitters vindt dit blijkbaar geen probleem?

Een aparte belasting voor de assetklasse cryptocurrency’s is ook nog een risico, maar ook dat lijkt me op nationaal en Europees niveau niet haalbaar en moeilijk handhaafbaar.

Het wérkelijke risico zit in de Bitcoin gemeenschap zélf: een ideologische splitsing over welke technologische koers te varen. Maar dan is toch ook het enige wérkelijke risico wat er nu bestaat.

Financiële Verlichting is er, wen eraan!

Conclusie: Bitcoin blijft, wen er maar aan. Of Bitcoin nu ondergronds, gereguleerd of compleet verboden. De geest is uit de fles en die gaat er niet meer in.

Europa is mede gevormd door de Verlichting in 18e eeuw, een periode waarin het huidige fundament van Europa historisch op rust. Een periode waarin men streed tegen misbruik door Kerk & Staat en opkwam voor de grondrechten van de mens.

Bitcoin is een beest wat niet te verbieden is, maar is de aftrap van een Financiële Verlichting in de 21e eeuw. Een eeuw waarbij financiële censuur en de financiële druk voor huishoudens vermindert en waar er oog is voor financiële privacy.

De komende decennia moet blijken hoe het huidige geldstelsel zich in de huidige vorm gaat handhaven. Een digitale, centrale bankmunt is niet meer dan een euro in een nieuw jasje. Gaat het volk een cashloze samenleving pikken?

De ECB slaat de verkeerde richting in met een (potentieel) verbod. Email en het Internet zijn niet te verbieden, Bitcoin ook niet. Bitcoin is anno 2021 méér dan een groepje schreeuwende revolutionairen in een obscuur hoekje van het Internet, bitcoin is inmiddels geïnstitutionaliseerd.

Gek genoeg geeft de komst van een centrale, digitale bankmunt juist Bitcoin betekenis. Want het is Bitcoin geweest die blockchaintechnologie naar een volgende fase heeft gebracht. Andersom krijgt een digitale euro naast Bitcoin meer betekenis als deze onderling zijn in te wisselen.

Dat is juist goed voor de Europese economie en daarmee voor de Nederlandse economie. Dus Mark, we gaan deze onderliggende technologie, deze brandstof voor een ronkende banenmotor die de bitcoin industrie, toch niet kapot reguleren, ergo verbieden?

Laat we de redelijkheid, nog zo’n verworven recht uit de Verlichting, in ere houden, elkaar de hand schudden en elkaar groter maken.

Tip: bewaar (het merendeel van) je Bitcoin in cold storage!