Column: Onontgonnen gebied

Twee onderwerpen voerden voor mij deze week de boventoon, aan de ene kant klimaat en aan de andere kant hoe wij omgaan met onze online omgeving. Je zou het ook ‘online klimaat’ kunnen noemen. In beide gevallen zijn wij er als mens verantwoordelijk voor. Wij maken of breken het.

In het tweede geval ging het om onze online leefomgeving en, specifieker, om het volgen van online gedrag door middel van transactiemonitoring. In een zaal in Den Haag vond de Nationale Privacy Conferentie plaats met als overkoepelend thema Financiële Privacy. Samen met de wet- en regelgever bepalen we wat wel en niet mag en hoe dat allemaal wel of niet gevolgd mag of moet worden. Het Platform voor de informatiesamenleving nodigde ieder geval een paar oude bekenden uit de Nederlandse bitcoinwereld uit, namelijk Bert Slagter en Simon Lelieveldt.

De essentie van de ochtend was dat er veel en veel te veel sleepnetten uitgegooid zijn (en worden) die onze eigen omgeving en privacy steeds meer bedreigen. Dat komt in de meeste gevallen niet door kwade opzet, maar door constante regeldruk, het verkeerd interpreteren van regels en het zoeken naar kortere wegen om ‘lastige regeltjes’ te omzeilen. Oh en ook best vaak door het zoeken naar gemak. Wat houden Google Pay en Apple Pay allemaal van je bij?

Voor u denkt: nu komt er een verslag. Nee, dat komt er niet. Kijk anders het programma hier terug. Heel informatief.

De offline leefomgeving vroeg echter het hardst om aandacht. Klimaat, duurzaamheid, protesten. Vrees, hoop en woede. Alles door elkaar. Vrees voor overstromingen, extreme hitte, koude en oorlogen. Hoop bij kleine boerenbedrijven op onherbergzame plaatsen op onze planeet die nieuw en oud combineren om hogere opbrengsten te krijgen, maar ook bij een zichzelf bedruipend wildpark in Congo-Kinshasa: Virunga. En woede, vooral tegen onze eigen regering, wetgevers en handhavers op de A12 in Den Haag bij klimaatprotesten.

Wat al deze zaken gemeen hebben is dat er ruimte nodig is. Alles heeft lucht nodig om te leven, om te kunnen floreren. Het lastige is dat we wel vastzitten aan de maten van de planeet. Mensen hebben ruimte nodig om voedsel te verbouwen, dieren en planten hebben ruimte nodig om ongestoord te kunnen leven en wij zoeken online ruimte om onszelf uit te kunnen drukken, daar hebben we een soort ‘online lucht’ voor nodig.

Het verhaal over bitcoinmining midden in het nationale park Virunga viel deze week dus extra op. Hoe kan zo’n operatie nou zorgen voor de benodigde lucht en ruimte voor flora en fauna? Simpel, bitcoinmining heeft weinig nodig: energie, internet en een paar containers met rekeneenheden. Verder niets. Zo hou je mensen op afstand. En dat is goed, want je wil zo min mogelijk mensen in je wildpark. Die zijn namelijk funest. Alleen je hebt ook weer geld nodig om te zorgen dat mensen het wildpark niet willen gebruiken om op andere manieren geld mee te verdienen, zoals stropen of ontbossen voor landbouw.

Het park had een geldstroom, namelijk toerisme. Alleen die geldstroom droogde door verschillende crises op. Ebola, oorlog en covid. Wat gelukkig nog niet opdroogde, waren enkele rivieren. En zo haalt men lokaal toch energie uit de rivieren met generatoren die geen dam of reservoir nodig hebben. Dit zorgt voor energie voor de weinige mensen die leven in het gebied, maar ook voor veel meer energie dan over het algemeen nodig is.

Al met al doet bitcoin dan precies waar het zo goed in is: op onverwachte plekken mensen helpen geld te verdienen. Anders had het park zonder inkomsten niet kunnen overleven. Dan waren park rangers ontslagen en hadden stropers weer hun slag kunnen slaan en zo de dwerggorilla’s en vele andere dieren het leven zuur gemaakt.

Gek genoeg zien vele westerse typetjes dat als slecht, zo blijkt ook uit het eind van het stuk. Waarom zou je die energie niet gebruiken voor meer economische ontwikkeling in het gebied? Nou, dat is vrij simpel: meer economische ontwikkeling betekent meer mensen. Meer mensen willen meer ruimte waardoor minder ruimte overblijft voor natuur. En aangezien die 150.000 dollar die maandelijks verdiend werd met toerisme blijkbaar nergens anders vandaan komt, is bitcoinmining ineens een uitkomst.

Zo geeft bitcoin lucht aan een mega-offlinegebied (kijk ook zeker de docu uit 2014 over het gebied) én lucht aan mensen online die transacties willen uitvoeren zonder dat ze een bank (nodig) hebben. Tja, het kan raar lopen soms.