Column: Twijfel
Het cliché ‘niets zo goed als gezonde twijfel’ helpt ons vaak vooruit. Als er aan iets in bitcoinland geen gebrek is, is het aan mensen met een totaal tegenovergestelde instelling, namelijk die van ongezonde zekerheid. Misschien is dat een logisch gevolg van bezig zijn met iets dat zoveel onzekere factoren kent: je hebt constant bevestiging nodig van je eigen gelijk.
Velen die met bitcoin bezig zijn, hebben de overtuiging dat het voortdurend bijdrukken van geld leidt tot een oneindige spiraal naar beneden. Stijgende huizenprijzen, steeds duurder wordende grondstoffen, energieprijzen die overkoken, en wat al niet meer. Bitcoin lost het allemaal op. Bitcoin als het digitale goud, als oppotmiddel voor spaarders en ook redding van de armen en bankrekeninglozen en hedge voor bedrijven. Het muntje moet heel veel zijn. Het is gewoon fan-fucking-tastisch.
Tot de roze wolk weer omdraait naar een donderwolk om de eerste slachtoffers te maken na een stevige uitbarsting. Razendsnel, als een lightningbetaling, kan mijn stemming omslaan. Banken creëren geld met hypotheken, maar ze ‘vernietigen’ het ook weer, tenminste dat is de theorie. Centrale banken printen geld alsof het een lieve lust is, maar het verdwijnt ook weer, of dat zou het moeten doen. Er is heel wat loos met hoe het systeem nu werkt, maar om nou te zeggen dat bitcoin de oplossing is voor alles, dat gaat er lastig in. Is echt alles slecht aan het systeem hoe het nu werkt? Begrijp ik het eigenlijk wel goed genoeg om er over te kunnen oordelen? Weet ik wel hoe al die systemen in elkaar zitten en aan elkaar hangen? Ben ik niet te veel beïnvloed door entrepreneurs die bitcoin wel mooi vinden en er probleemloos een gokje mee kunnen wagen omdat ze aan de fiatgeldkant toch al voldoende binnenharken met mooie salarissen? Wil ik zelf eigenlijk wel bij die groep horen? Gebruiken we grote hoeveelheden energie voor iets dat in essentie een speeltje van de rijken is geworden (iets dat overigens ook opgaat voor andere muntjes en de olie-dollar, maar dat even terzijde)? Sta ik niet aan de verkeerde kant van de geschiedenis?
Twijfel, hoe onprettig ook, daar moet je het soms maar mee doen. Zouden bankiers van centrale banken daar soms ook last van hebben? Hoe zou dat zijn gegaan toen in die vorige crisis waar legio mensen echt werkloos werden? Hoe ging dat met Jean-Claude Juncker als voorzitter van de Europese Commissie? Riep hij met rood aangelopen hoofd tegen de economen en econometristen onder hem: “Het interesseert me niet hoe! Verzin er maar 200 miljard bij! Nu!” Wat was er gebeurd als hij twijfelde? Was alles dan ingestort en niet alleen Griekenland? “Eh, zouden jullie misschien…” Dan was het antwoord vermoedelijk “Nee”. Nu werd de oplossing op de lange baan geschoven. We zien wel.
Gelukkig is er iets dat die onzekerheid rond bitcoin bij mij kan laten verdwijnen. Kijk naar de technisch kant, de kant waar wel alles helder en duidelijk is. Waar mensen vrijwel geen invloed meer op kunnen hebben. Programmeerbaar geld. De zekerheid dat na enkele bevestigingen de transactie onherroepelijk is vastgelegd. De waardelaag op internet die ervoor zorgt dat je niemand hoeft te vertrouwen. De mogelijkheden die simpele smart contracts met zich meebrengen om allerlei moois te bouwen bovenop die waardelaag, samen met het simpele en elegante proof-of-worksysteem waardoor ik zelfs het energieverbruik kan verdedigen. Binnen minuten ben ik weer positief over bitcoin en zie ik weer een plek op het wereldtoneel voor bitcoin als onderdeel van een hele verzameling aan systemen.
Dat laatste zien we gebeuren bij het gebruik van bitcoin in landen waar bankieren met elektronisch geld praktisch onmogelijk is door het gebrek aan bankrekeningen en de mogelijkheid die te krijgen. Supergaaf en heel interessant. Al hou ik wel mijn hart vast voor wat er gebeurt als de koers ten opzichte van dollars weer instort. Maar misschien is de dynamiek tegen die tijd weer zo veranderd, dat we nu niet kunnen voorspellen wat er dan werkelijk zal gaan gebeuren.
Twijfel, uiteindelijk een systeem om je te helpen na te denken over mogelijke tegenslagen in de toekomst en zo sterker te worden. Ach, dat laatste komen we natuurlijk ook vaak in de bitcoinwereld tegen: elke keer dat China bitcoin verbiedt, wordt de munt sterker, maar of we daar nou van te voren over nadachten?
Krijn Soeteman is tech- en wetenschapsjournalist en volgt bitcoin al sinds lange tijd. Hij is onder meer te vinden op Twitter.
Lees ook eerdere columns:
