Bitonic en DNB botsen in zaak verificatie-eis, rechter doet op 7 april uitspraak

Update – Bitcoin bedrijf Bitonic en de Nederlandsche Bank (DNB) blijven lijnrecht tegenover staan na de zitting vandaag in de Rotterdamse rechtbank. De broker en de toezichthouder verschillen erg van mening over de toepassing van de verificatie-eis.
De rechter liet beide partijen op dinsdagochtend uitgebreid aan het woord in de ruim tweeënhalf uur durende zitting. Woensdag 7 april ontvangen beiden de uitspraak per mail.
Bitonic heeft de DNB gedaagd omdat het bepaalde eisen van de toezichthouder buitenproportioneel vindt. Het bedrijf uit Baarn wilde met name de verificatie-eis op elke bitcoin transactie door een onafhankelijke rechter laten toetsen.
Zowel de DNB en Bitonic hebben uitgebreid juridisch uiteengezet wat hun standpunten zijn, maar men kwam geen millimeter dichter bij elkaar, ook niet na een expliciete vraag van de voorzieningenrechter.
De vraag van tijdelijke schorsing van de verificatie-eis lag op tafel, een wens van Bitonic, maar volgens de DNB leidt dat tot teveel compliance risico.
De rechtszaak heeft inmiddels plaatsgevonden en was ook via de onderstaande liveblog op de website te volgen. Je kunt deze ook van minuut op minuut teruglezen.
DNB: ‘verschil tussen registratie en vergunning is fluïde’
Bitonic is geregistreerd als aanbieder van cryptocurrency’s en valt onder toezicht van de DNB. Maar ze vinden de verificatie-eis, die voortvloeit uit de Nederlandse Sanctiewet, een te strenge eis. Het leidt niet alleen tot administratieve rompslomp en extra kosten, maar “veel klanten” hebben hun account opgezegd én er zijn privacybezwaren.
Volgens de DNB kán deze eis wél gesteld worden op basis van de Wwft, Sanctiewet en internationale adviezen van de Financial Action Task Force (FATF). Dat is een internationale adviesorganisatie die landen en supranationale organen zoals de Europese Unie adviseert over het aanpakken van witwassen en financiering van terrorisme.
De DNB is nog steeds van mening dat ze alles goed doen en het lijkt een (juridische) interpretatiekwestie. Opvallend is de uitspraak van de DNB over het verschil tussen registratie en vergunning. Ze zien dit als fluïde, en dus niet echt binair.
“In wezen is dit een fluïde begrip en het is ook niet vastomlijnd uit
Europese regels. Het is altijd context afhankelijk en kan op
verschillende manieren worden ingevuld.”
Ze waren enigszins verbaasd dat een partij die geregistreerd ís en blijkbaar kan voldoen aan de eisen, toch om een gerechtelijke toetsing vraagt.
Als toezichthouder zijn ze gebonden wat de wetgever, het ministerie van Financiën, hen voorschrijft. In de ogen van de raadsman van de DNB biedt de ‘open norm’ genoeg juridisch bestuurlijke ruimte om verificatie van elke bitcoin transactie te eisen van bitcoin wisselkantoren.
Bitonic: verificatie-eis niet in lijn met privacywet
Bitonic betwistte de uitleg en lezing op een groot aantal punten. Technisch gezien is er sprake van een gesloten norm, want als je niet voldoet aan de verificatie-eis verval je in illegaliteit.
Bovendien is de oplossing die de DNB van bedrijven vraagt is niet in lijn met hoe Bitcoin werkt.
De broker spreekt daarom ook van een dilemma: óf zij houden zich niet aan de wetgeving van de DNB maar dat is ongewenst ook bedrijfsmatig gezien, óf ze komen in de knel met de regelgeving rondom algemene verordening gegevensbescherming (AVG).
Bitonic pleit tegelijkertijd dat deze zaak een spoedeisend belang heeft. Het bedrijf lijdt wegens meerdere redenen onder deze situatie:
- verlies van de concurrentiepositie
- privacy van klanten komen in het geding (en daardoor ontstaan er juridische problemen rondom AVG)
- de buitenproportionele regelgeving zorgt voor extra werk (bijvoorbeeld door het inzetten van meer medewerkers om adressen goed te keuren).
De DNB was het niet eens met deze insteek en is van mening dat het géén spoedeisend belang heeft. Ook zijn ze tégen een (tijdelijke) schorsing van de extra verificatie-regel. Het risico op transacties naar ‘een gesanctioneerde’ is groter dan de problemen omtrent privacy (en het feit dat Bitonic tegen AVG in werkt).
De conclusie van Jouke Hofman, de general manager van Bitonic:
“We kennen onze plaats in de maatschappij en juichen regulering toe. Wat er wordt gevraagd, dan kán niet in bitcoin. Waarom worden screenshots goedgekeurd en onze voorstellen niet? We begrijpen het gewoon niet. Daarom zijn we momenteel héél terughoudend in het stilleggen van onze verificatie vanwege bedrijfsrisico’s.
Wat niet kan in Bitcoin, dat kan niet in Bitcoin. Ik geloof dat het allemaal goed komt, en wij hopen dat wij dat als bedrijf kunnen meemaken.”
Woensdag 7 april is de uitspraak in deze zaak.
Hieronder staat eerdere berichtgeving van 22 maart 2021:
Bitcoin in de rechtbank
Eind januari berichtten we al dat de Nederlandse centrale bank is gedaagd door het in Baarn en Amsterdam gevestigde bitcoin bedrijf. Bitonic tekent een protest aan tegen de te strenge eisen die “niet effectief” en “buitenproportioneel” zijn.
Vandaag is het eindelijk zo ver: Bitonic (en daarmee indirect het hele collectief van Nederlandse Bitcoin bedrijven) versus De Nederlandsche Bank.
Kern van hun betoog: in de Sanctiewet ontbreekt simpelweg de eis die nu aan de bitcoin markt wordt gesteld. Zij hebben hun bezwaar laten bevestigen door compliance expert Bökkerink Compliance International.
Het Financieel Dagblad maakte gisteren ook melding van de aanstaande rechtszaak. Zij omschrijven de veelgehoorde klachten op een mooie manier:
“Te rigide, te bureaucratisch, niet innovatief genoeg en strenger dan andere Europese landen, zijn veelgehoorde klachten. Met die klachten in de publiciteit treden wil bijna niemand: de vrees voor extra controles, moeizame vergunningstrajecten en andere belemmeringen is groot.”
Het bizarre is namelijk dat de grootste concurrent van Bitcoin, namelijk een centrale bank, de toezichthouder is voor de industrie. Deze partij wil je eigenlijk liever te vriend houden, met het oog op de bedrijfsvoering en registraties (of verkapte vergunningen).
Tegelijkertijd draait deze partij de duimschroeven juist onterecht hard aan. Een rechtszaak lijkt de enige uitweg. Waar men uitging van een registratie, is de hele procedure uitgelopen op een verkapte vergunning. En dat is een wezenlijk verschil. Simon Lelieveldt haalt op bitcoin.nl een mooie quote tevoorschijn van de minister van Financiën aanhaalt: ‘Registreren doe je, een vergunning wordt je verleend’.
Also read
Voorlopig géén versoepeling KYC-procedures bij Bitcoin bedrijven in Nederland
‘Cryptowet van Wopke Hoekstra (CDA) een drama voor Bitcoin bezitter en opbloeiende sector’
Registratieplicht
Bitonic is het niet eens met de vergaande verificatie-eisen die zijn opgelegd door het ministerie van Wopke Hoekstra. Sinds vorig jaar moeten bitcoin bedrijven in Nederland zich aan allerhande regels houden: van het bijhouden van alle informatie over aankopen tot het whitelisten van specifieke adressen van selfhosted wallets.
Mede hierdoor én door de hoge kosten (die voor de hele industrie oplopen tot 1,7 miljoen euro), zijn er tal van bedrijven afgehaakt, gestopt of verhuisd. Van de bijna 70 aanvragen zijn er momenteel nog maar 17 goedgekeurd. Knaken werd begin deze maand als zeventiende partij aan de lijst toevoegen.
Vandaag is het eindelijk zover: de rechtszaak. De zitting is op 23 maart om 10:00 online te volgen via rechtspraak.nl. Naar verwachting volgt 6 april de uitspraak op de zaak.
Ben je het overzicht een beetje kwijt van al de nieuwtjes rondom de implementatie van de AMLD5 wetgeving in Nederland? Lees dan ons jaaroverzicht eens terug van enkele maanden geleden.
Wil je graag meepraten over het nieuws? Kom dan eens langs in onze Telegram chat!