Bitcoin wet in El Salvador gaat vandaag in, dit is wat je moet weten

Bitcoin en El Salvador. Die woordencombinatie valt de laatste tijd steeds vaker. Niet geheel verwonderlijk: vandaag 7 september gaat de Bitcoin-wet in.

Wat houdt het allemaal eigenlijk in? Een korte samenvatting:

Koop gemakkelijk en snel Bitcoin bij Bitvavo. Ga aan de slag en betaal geen handelskosten voor je eerste aankoop tot €1.000 !

1. Bitcoin is vanaf vandaag een officieel betaalmiddel in El Salvador. Inwoners kunnen betalen met bitcoin en er zelfs hun belasting mee aftikken.
   
2. Winkeliers zijn verplicht om bitcoin te accepteren, maar kunnen via de Chivo wallet deze ontvangen bitcoin omwisselen in dollars. Producten in winkels kunnen in satoshi's worden geprijsd. Kortom, bitcoin komt steeds meer terug in het straatbeeld, zo is de verwachting. Het voorbeeld is El Zonte, een surfdorp in het land, waar de lokale economie vrijwel helemaal op bitcoin draait.
   
3. Er komt een massale uitrol van de Chivo wallet en iedereen die er gebruik van gaat maken, krijgt 30 dollar cadeau. Wereldwijd gaat bitcoiners vandaag ook en masse 30 dollar aan bitcoin kopen als steun voor de historische stap die El Salvador en haar bevolking zet. 
4. Onder meer de grote telecomprovider Tigo gaat al de Chivo wallet ondersteunen, een eerste stap van adoptie. Inwoners kunnen gemakkelijker met een QR-code betalen dan met een bankrekening.
   
5. Maandagavond werd bekend dat El Salvador zelf ook bitcoin inslaat. Ze houden nu 400 bitcoin vast.
   
6. Er zijn voordelen. Met betalingen via het Lightning Network, de sublaag van het bitcoin netwerk, zijn betalingen goedkoper en sneller dan met de traditionele geldnetwerken zoals de bank of Paypal, Western Union et cetera. Het bespaart de bevolking miljoenen dollars op jaarbasis.
   
7. Maar er zijn ook protesten zij het kleinschalig, wat vooral is te verklaren door de onbekendheid. Een nieuwe munt, wat gaat dat brengen? Gaan we als land niet te snel?
   
8. De overstap naar een duaal betaalstelsel is dan ook niet zonder risico's. Wat te doen met heftige koersschommelingen, naar beneden maar ook naar boven? Wat als een groot deel van de bevolking haar bitcoin wilt omwisselen, zijn er dan genoeg dollars voorhanden? Wat gaat de IMF met haar financiële steun doen? Komen er sancties?
   

Hieronder hebben we een aantal gebeurtenissen op een rij gezet waarom het land kiest voor bitcoin als alternatief.

El Salvador is qua landoppervlakte de helft van Nederland. Er wonen circa 6,5 miljoen mensen. De 40-jarige president Nayib Bukele werd in 2019 verkozen met 54% van de stemmen.

In 2001 verdween de lokale munt de colon van het toneel en werd het land afhankelijk van het beleid van Amerika en haar dollar.

Historie: lang geleden...

De rol van Bitcoin in het Centraal-Amerikaanse land startte al een hele poos geleden. Daarvoor moeten we terug naar El Zonte, een klein kustdorpje wat bekend staat als 'surf town'. Het heeft zo'n 3.000 inwoners en het is erg onderontwikkeld.

Enkele jaren geleden was het de 47-jarige Amerikaan Michael Peterson die het allereerste zaadje plantte.

Bijna 20 jaar geleden kwam hij er voor het eerst, lang voordat het een toeristische plek werd. Hij bleef hier hangen, en ging verschillende keren per jaar vanuit San Diego naar het dorpje toe.

Via de kerk kwam Peterson in contact met een anonieme donateur: hij wilde een lokale bitcoin community opzetten. En zo geschiedde.

Inmiddels zijn we alweer drie jaar verder en is het een succes gebleken. Initieel was het lastig om het project 'Bitcoin Beach' van de grond te krijgen.

Op een gegeven moment, toen de toerisme-industrie instortte, begon Peterson $35 uit te delen aan 500 gezinnen. Allemaal via de Lightning-app Wallet of Satoshi.

Nu, twee jaar na de lancering van dit project, gebruikt zo'n 90% van de huishoudens in El Zonte de cryptocurrency zeer regelmatig.

Mensen die niet of nauwelijks toegang hadden tot een bankrekening, konden nu ineens digitaal geld naar elkaar sturen. Een groot succes!

Dit bleef niet onopgemerkt. Het zaadje dat door Peterson (en met dank aan de anonieme sponsor) werd gepland, groeide tot een klein mooi plantje. Zo zag ook president van het land, de relatief jonge Nayib Bukele (40).

De start van een revolutie

Fast forward naar juni 2021. Dit was het moment dat de revolutie die klein begon, in stroomversnelling kwam. We gaan terug naar 5 juni, de laatste dag van het Bitcoin 2021-evenement in Miami.

Met de hulp van Jack Mallers, die al enkele maanden in El Salvador zijn Strike-app op de markt promootte, werkten ze in geheim aan een wetsvoorstel.

Op het evenement deelde Mallers een videoboodschap van president Nayib Bukele Ortez. Hij vertelde over het plan om van El Salvador een Bitcoin-land te maken.

De inhoud van het wetsvoorstel was enkele dagen later op Twitter te lezen. Hieronder een kort overzicht:

• Het doel van het wetsvoorstel is om van Bitcoin een wettig betaalmiddel te maken;
• De prijs tussen Bitcoin en de dollar wordt volledig overgelaten aan de vrije markt;
• Prijzen mogen worden uitgedrukt in Bitcoin;
• Belastingen mogen worden betaald in Bitcoin;
• Uitwisseling van Bitcoin voor andere valuta is belastingvrij, zoals het hoort;
• De Amerikaanse dollar wordt gebruikt in de boekhouding als referentie-valuta;
• Iedereen moet Bitcoin accepteren als dat als betaalmiddel wordt aangeboden;
• Winkels kunnen een bitcoin wallet via de overheid aanmaken;
• De staat zal via de Banco de Desarollo de El Salvador (BENDESAL) gegarandeerd de uitwisseling tussen de Amerikaanse dollar en Bitcoin faciliteren.
  
• Er komt een fonds (trust) van $150 miljoen dat wordt gebruikt om uitwisselingen te faciliteren en de kosten te dekken.
  
  De overheid 'pakt' per transactie een fee in bitcoin, die sats worden betaald uit het trust fonds. Zo wisselen ze het fonds langzaam in voor bitcoin.

Officieel: congres stemt in met Bitcoin-wet

Bukele liet er geen gras over groeien: enkele dagen later, op 9 juni, stemde het congres al over het voorstel.

Met een behoorlijke meerderheid van 62 uit 84 stemmen, stemden de politici in met het voorstel.

Daarmee zetten ze zichzelf in de etalage als allereerste land dat het Bitcoin-experiment aangaat. Ze gaven zichzelf 90 dagen om alles in het land in gereedheid te brengen.

De goedkeuring in congres was tegelijkertijd het begin van een tweedeling.

Zowel bínnen El Salvador, maar ook van buitenaf werd er verschillend gereageerd op het nieuws. Daarover later meer.

Het idee is dat het land zowel Bitcoin als dollars toestaat in de economie. Bukele was direct duidelijk: bitcoin gaat de Amerikaanse dollar níet vervangen.

Kort daarna maakte de president ook bekend dat ze als land bitcoin gaan minen. Hij wil daarbij gebruik gaan maken van 100% groene en schone energie: aardwarmte van een vulkaan in het land.

Context

Waarom zoekt El Salvador haar heil tot Bitcoin? Er zijn verschillende redenen, uitgelegd in de speech van Jack Mallers op Bitcoin 2021.

Ten eerste heeft 70% van de El Salvadoranen naar verluidt géén bankrekening. Het land heeft 6 miljoen inwoners en dus zijn miljoenen burgers buitengesloten van het financiële systeem.

De adoptie van mobiele telefoons en het internet ligt hoger. Een Bitcoin wallet is heel simpel te downloaden, en dus is het geen gekke gedachte om in Bitcoin een oplossing te zien.

Daarnaast is 22% van het bruto-binnenlands product van het land afkomstig van remittances, zogenaamde internationale overboekingen.

Om dit geld fysiek in handen te krijgen, moeten sommige locals uren reizen naar een pinautomaat. Maar dat is niet alles: ze moeten ook enorme transactiekosten afstaan. Volgens Mallers kan dit wel oplopen tot 30%!

Geen eigen munt, wel de lasten

El Salvador heeft een moeilijke geschiedenis. Het land verloor haar eigen valuta, de cólon, na een zware economische recessie. Ook had het land te kampen met een burgeroorlog, waardoor er enorm veel geweld op straat was.

Dit resulteerde in een uitvlucht van El Salvadoranen naar vooral de Verenigde Staten, wat weer de reden is dat het land zo enorm afhankelijk is van remittances.

Gezien het land sinds 2001 geen eigen valuta meer heeft, maken ze gebruik van de Amerikaanse dollar.

Daarbij kunnen ze dus geen eigen monetair beleid voeren, en zijn ze tegelijkertijd afhankelijk van de grillen van de Federal Reserve, de Amerikaanse centrale bank.

Als zij de geldhoeveelheid oprekken, wat ze constant doen, heeft de Verenigde Staten hier baadt bij: denk aan de stimulus cheques die tijdens de COVID-crisis werden uitgedeeld.

Maar landen als El Salvador krijgen niets van dit nieuw geprinte geld: zij voelen alleen de gevolgen. Inflatie.

Bitcoin is wat dat betreft een perfect alternatief: je hoeft daarbij ook geen monetair beleid te voeren, omdat dit in steen (of: in het protocol) staat gebeiteld.

Tegelijk open je wel financiële inclusie voor de miljoenen inwoners. Je biedt ze een internationale valuta, een decentraal en open source betaalsysteem en een schaarse valuta die in waarde stijgt.

Kritiek op de wet...

Ondanks dat deze stap niet vanuit het niets komt, is er ook veel kritiek op de wet. Zowel uit eigen land zelf, maar ook van daarbuiten. Zie hieronder een greep van de reacties:

1. 'IMF wil gesprek met president van El Salvador over Bitcoin'
   Gerry Rice, woordvoerder van het IMF, zegt dat ze al in gesprek zijn met regelgevers in het land over een nieuwe lening. Het gaat om $1 miljard aan steun voor de economie in het land. De adoptie van Bitcoin zouden deze stap kunnen bemoeilijken. 
   
2. Wereldbank helpt El Salvador niet met Bitcoin 
   De Wereldbank heeft het verzoek van El Salvador afgewezen om hen te helpen bij de implementatie van bitcoin als wettig betaalmiddel. De internationale geldschieter heeft problemen met een aantal kenmerken van bitcoin: het netwerk zou teveel energie consumeren en de markt is niet transparant genoeg.
   
3. Amerikaanse diplomate waarschuwt: El Salvador, wees verantwoordelijk met adoptie bitcoin 
   Victoria Nuland, een Amerikaanse overheidsvertegenwoordiger, roept El Salvador op 'verantwoordelijk' te zijn met de adoptie van bitcoin. Volgens Nuland moet het land erop toezien dat bitcoin goed gereguleerd is in het nieuwe juridische raamwerk dat wordt klaargestoomd voor het omdopen van bitcoin tot wettig betaalmiddel in het land.
   

Maar ook vanuit eigen land zijn de reacties niet altijd mals. Zo stapte de oppositie naar de rechter.

Jaime Guevara, een afgevaardigde van de oppositiepartij in El Salvador, is van mening dat het pad dat zijn land inzet niet grondwettelijk is. Een advocaat uit het land sloot zich aan bij deze uitspraak. Ook waren er demonstraties tégen de wet.

Volgens een rapport van El Mundo, de op een na grootste krant van Spanje, wil Jaime Guevara van het Farabundo Marti National Liberation Front (FMNL) een poging doen om het wetsvoorstel via de rechter terug te draaien.

Ook burgers zijn niet altijd even lyrisch, zo meldde Reuters. Uit het onderzoek van opiniepeiler Disruptiva blijkt dat ongeveer 54% van de ondervraagden de bitcoin-adoptie als "absoluut niet correct" beschouwen. Daarbovenop ziet nog eens 24% het als "een beetje incorrect".

Iets minder dan 20% van de bevolking (in deze steekproef) staat wél volledig achter de Bitcoinwet.

Het opinieteam dat dit onderzoek heeft gedaan is verbonden aan de Francisco Gavidia University.

... maar ook steun!

Gelukkig is er ook veel steun voor het land. Niet alleen uit de Bitcoin community, maar ook van daarbuiten.

Zo heeft de Central American Bank for Economic Integration (CABEI) de helpende hand geboden voor de implementatie van bitcoin als wettigbetaalmiddel. Ze willen technische assistentie bieden, waar nodig.

Carlos Sanchez, een van de directeuren van de ontwikkelingsbank, is enorm optimistisch:

"De technische assistentie van de bank staat klaar om El Salvador te helpen bij het ontwerpen van een wettelijk kader voor de acceptatie van bitcoin en om ervoor te zorgen dat strikte internationale witwasprotocollen worden nageleefd."

De Bank of America heeft ook vier voordelen geschetst, die het gevolg kunnen zijn van de Bitcoin-wet. Het is zeker niet altijd hosanna, maar er zijn ook zeker wel optimistische uitlatingen:

De Bitcoin wet in de praktijk

Maar hoe gaat het er allemaal in de praktijk uit zien? Wat weten we al?

Ten eerste gaat de wet pas op 7 september van kracht. Ook weten we dat de overheid een eigen wallet aan het ontwikkelen is, genaamd Chivo.

Deze app moet het mogelijk maken om bitcoin direct om te zetten in dollars. Zoals in het wetsvoorstel te lezen was, heeft de overheid een Trust van $150 miljoen opgezet om dit te faciliteren.

Het lijkt erop dat Athena deze wallet ontwikkelt. Niet Strike dus, de app die weken lang op #1 in de Appstores stond.

Athena is leverancier van ATM's, bitcoin geldautomaten. Ze lieten vrij snel na het wetsvoorstel al weten 1.500 Bitcoin pinautomaten te willen plaatsen in het land.

Inmiddels zijn de eerste foto's van de ATM's al opgedoken. Bukele deelde op zijn Twitter-account een foto om de mond van de oppositie te snoeren.

También habrán #CajerosChivo en todas partes y podrán retirar en EFECTIVO, las 24 horas del día y SIN COMISIONES, por más que la oposición diga lo contrario.

El problema para ellos es que podrán convencer a algunas personas de que sí habrán comisiones, pero solo hasta el 7 ???? pic.twitter.com/H8gkYTEucc

— Nayib Bukele ???????? (@nayibbukele) August 23, 2021

Als marketingtruc is het plan ook om íedereen die de Chivo-wallet download $30 aan bitcoin te geven. Daarmee deelt de overheid dus in potentie $172 miljoen uit.

Naar schatting is circa 60% van de bevolking 18 jaar of ouder, dat zijn ~3,9 miljoen bewoners.

Stel dat deze allemaal kiezen voor de Chivo wallet, dan moet de overheid ~172 miljoen dollar uittrekken voor de operatie. Dat is omgerekend ongeveer 3.441 BTC.

Ook heeft de centrale bank van het land richtlijnen opgesteld voor banken en betaalverwerkers.

De Banco Central de Reserva (BCR) komt met dit regelgevend kader banken tegemoet om ze te helpen met de adoptie van Bitcoin. Het gaat om twee documenten:

• Richtlijnen voor de autorisatie en werking van digitale wallet-platforms voor Bitcoin en dollars 
• Technische normen voor het vergemakkelijken van de toepassing van de Bitcoin-wet
  

Het conceptvoorstel vereist dat banken toestemming van de centrale bank vragen voor het aanbieden van Bitcoin-gerelateerde diensten.

De banken zijn ook verplicht om de potentiële risico's aan klanten voor te leggen.

Tot zover deze update! Over enkele weken komt redacteur en auteur Arnold terug met een uitgebreid artikel.

Hij verblijft momenteel in El Salvador om alles van dichtbij mee te maken. Heb je vragen of een verzoek? Stuur een pm op Twitter of op Telegram (@starnold).

Wil je op de hoogte blijven over alle ontwikkelingen? Kom dan eens langs in onze Telegram chat, en download ook vooral onze Android Nieuws app of iOS Nieuws app!